الحج على مختلف المذاهب
الحج على مختلف المذاهب، از آثار نویسنده، مفسر، قاضی و فقیه مشهور معاصر، آيت‌الله محمدجواد مغنيه (1322-1400ق) است که حکم شرعی فریضه حجّ را از دیدگاه مذاهب گوناگون فقهی اسلامی (شیعه جعفری، حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی) بدون نقد و استدلال برای عموم توضیح می‌کند.
| الحج على مختلف المذاهب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مغنیه، محمدجواد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | الحج على مختلف المذاهب: منتخب منقح من کتاب (الفقه علی المذاهب الخمسة للمرحوم العلامة الشیخ محمدجواد مغنیة) ** الفقه علی المذاهب الخمسة. برگزیده |
| سال نشر | 1361ش - 1403ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه تطبیقی - حج |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 701ف6م 169/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
درباره نسخه
- ازآنجاکه این کتاب برگزیده‌ای از اثر دیگر همین نویسنده به نام الفقه علی المذاهب الخمسة: الجعفري - الحنفي - المالكي - الشافعي - الحنبلي است و قبلا معرفی شده است، در اینجا به توضیح تفاوت نسخه می‌پردازیم و برخی از ناگفته‌ها را مطرح می‌کنیم.
- کتاب الفقه علی المذاهب الخمسة: الجعفري - الحنفي - المالكي - الشافعي - الحنبلي مباحث متعددی از فقه اسلامی (عبادات و احوال شخصیه) را در 2 جلد شامل می‌شود و برای اولین بار در سال 1379ق. منتشر شد ولی اثر حاضر فقط در موضوع حجّ است و یک جلد دارد و در تاریخ 1403ق انتشار یافته است.
- این دو کتاب به شیوه مقایسه‌ای بین مذاهب فقهی پنجگانه تألیف شده است ولی نگارنده اثر مفصل دیگری دارد به نام فقه الإمام جعفر الصادق عليه‌السلام (در 6 جلد) که دوره‌ای کامل از فقه شیعی –از طهارت تا دیات- را توضیح داده است.
ساختار و محتوا
- این کتاب مختصر، تقسیم به بخش و فصل و مانند آن نشده است و خلاصه‌ای از مهمترین مسائل و مناسک حجّ و عمره را بیان می‌کند. برخی از موضوعات مهمّ آن عبارت است از: مسائل فرعی استطاعت، انواع حجّ، مواقیت احرام، محرّمات احرام، طواف، سعی و تقصیر، قربانی و انواع آن و نمای کلی اعمال حجّ.
انتقاد
- به نظر می‌رسد این اثر با مراعات همه جوانب پژوهشی انجام نشده است. به عنوان مثال اگر قرار است مباحث به‌صورت مقایسه‌ای بین 5 مذهب فقهی اسلامی بیان شود پس باید در همه موارد دیدگاه‌های پنجگانه بیاید ولی در این کتاب گاهی مثلا دیدگاه 4 مذهب آمده و دیدگاه پنجم نیامده و هیچ توضیحی هم ذکر نشده است. یک مثال: «لبّیک گفتن در احرام در نزد امامیان، حنفیان و مالکیان، واجب و در نزد حنابله مستحب است.»[۱] دیدگاه شافعیان بیان نشده است.
نمونه مباحث
- ...و آنگاه که حاجی داخل مکه شود، طواف وداع کند و این طواف در نزد شیعه و مالکیان مستحبّ است....[۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.