الجدل (على طريقة الفقهاء)
الجدل علی طریقه الفقهاء اثر ابوالوفاء علی بن عقیل بن محمد بغدادی حنبلی (430-513ق) در اصول فقه است.
| الجدل على طريقة الفقهاء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن عقیل، علی بن عقیل (نويسنده) |
| ناشر | مکتبة الثقافة الدينية |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | الف27 ج4 155/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب فاقد تحقیق و مقدمه است و صرفاً متن مؤلف آمده است.گرچه عنوان کتاب، الجدل، ذکر شده؛ ولی تنها دو صفحه از کتاب به بحث جدل و مفهوم و شرایط و آداب جدل و تفاوت آن با تعلیم اشاره کرده است و بقیه کتاب را، مباحث اصولی تشکیل می‌دهند. ازاین‌رو ممکن است از دیدگاه مؤلف، علم اصول، علم جدل به شیوه فقها، باشد.[۱]
از جمله مباحث اصولی موجود در کتاب، بیان اقسام ادله شرع یعنی قرآن، سنت، اجماع، قیاس، استصحاب حال و قول واحد صحابی است.
مؤلف در ضمن بحث از دلیل شرعی کتاب، اقسام دلالت آن را از حیث نص و ظاهر و عموم، موردبحث قرار داده است.[۲]
دلیل سنت نیز از سه جهت فوق مورد بررسی قرار گرفته است با این تفاوت که فعل و اقرار هم اضافه شده است. [۳]
در بحث اجماع نیز، مؤلف ضمن تعریف اجماع، به شرایط اجماع و تفاوت اجماع مدنظر فقها با متکلمین اشاره می‌کند.[۴]
قول صحابی و استصحاب، در قالب دو فصل به طور مختصر بیان شده است.[۵]
اما در بحث قیاس، مؤلف به‌تفصیل به تعریف قیاس و بیان اقسام آن از جهات مختلف؛ جلی و خفی و واضح، قیاس علت و دلالت، [۶]و همچنین به توضیح مسائل مختلف قیاس می‌پردازد. [۷]
مؤلف در باب بعدی، ترجیحات بین ادله و شقوق مختلف تراجیح را در ادله مختلف، بررسی [۸] و در ادامه، انواع مختلفی از تعارض را در ادله کتابی، سنت، اجماع، قول صحابی و قیاس بر اساس موارد خلاف بین مذاهب مختلف فقهی، بیان می‌کند.[۹]
مؤلف در آخر، در چند باب، حالات مختلفی را از وقوع تعارض مانند ممانعت و تصحیح علت و عدم تأثیر و نقض و قلب و...آورده است. [۱۰] و در باب آخر، تحت عنوان فصول شتّی، به مباحث تکمیلی درباره تعارض اشاره می‌کند. [۱۱]
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب