التمهيد في علم التجويد
التمهيد في علم التجويد، تألیف شمس‌الدين محمد بن الجزرى، پيرامون علم تجويد و کیفیت قرائت قرآن، نوشته شده است.
| التمهید في علم التجوید | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جزری، محمد بن محمد (نویسنده) حمد، غانم قدوری (مصحح) |
| ناشر | مؤسسة الرسالة |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1421 ق یا 2001 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - تجوید |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 78/85 /الف2ت8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف كه از دانشمندان و قرآن پژوهان قرن نهم هجرى و داراى تأليفات متعددى مى‌باشد، در اين كتاب، مسالۀ قرائت قرآن و علم تجويد را از زواياى مختلف بحث نموده، وى مطالب كتاب را در ده باب بيان نموده است در باب اول کیفیت قرائت قرآن توسط قاريان زمان خود را مورد بررسى قرار مى‌دهد و از برخى از آنها انتقاد مى‌نمايد آنگاه در باب دوم علم تجويد را تعريف و در بقيۀ ابواب موضوعات مربوط به آن همچون:اصول قرائت‌ها، لحن، مخارج حروف و... را بررسى مى‌نمايد با توجه به تسلط مؤلف به موضوعات مربوط به علم تجويد مباحث مطرح شده در اين كتاب گسترده، عميق و علمى مى‌باشد.
به گونه‌اى كه بعد از ايشان، مطالب آن مورد استفاده قرآن پژوهان بسيارى قرار گرفته است.و اين قابليت و ارزش را دارد كه براى آن شرح نوشته، تا مورد استفاده همگان قرار گیرد
ساختار
كتاب داراى ده باب است كه هر بابى خود داراى چند فصل است كه مجموعا 24 فصل را تشكيل مى‌دهد و فهرست مطالب آن به قرار زير است.
باب اول:دربارۀ قرائت قاريان در زمان ابن جزرى
باب دوم:دربارۀ معناى تجويد شامل: فصل اول: تعريف: تجويد، تحقيق، ترتيل، فصل دوم: معناى آيه شريفه:و رتل القرآن ترتيلا، فصل سوم: تفاوت ميان تحقيق و ترتيل، فصل چهارم:دربارۀ کیفیت تلاوت قرآن؛ فصل پنجم:قرائت قاريان مشهور
باب سوم:اصول قرائت‌ها
باب چهارم: معناى لحن و اقسام آن
باب پنجم:دربارۀ انواع الف‌هاى وصل و قطع
باب ششم:بحث پيرامون حركات و حروف
باب هفتم:در بيان القاب حروف و علت آنها
باب هشتم: مخارج حروف
باب نهم:احكام نون ساكن و تنوين
باب دهم:وقف و ابتدا
ويژگى‌ها
- هر موضوعى را كه مطرح مى‌كنند در ابتدا عناوين اصلى آن را از نظر لغت و اصطلاح معنا مى‌كند
- براى توضيح مباحث از آيات فراوانى استفاده مى‌كند
- مباحث كتاب را به گونه‌ایى ارائه نموده كه مطالب داراى سير منطقى مى‌باشند
- باب دوم: فصل پنجم:در اين فصل ویژگی‌هاى قرائت هر كدام از قاريان مشهور را به اختصار بيان مى‌كند مثلاًدربارۀ قرائت ابن كثير مى‌گويد:حَسَنَةٌ مجهورةٌ...
- باب چهارم:در اين باب، ابتدا واژۀ «لحن» را معنا، آنگاه اقسام آن را توضيح مى‌دهد
- باب هفتم:در اين باب پيرامون القاب هر كدام از حروف بحث نموده، علت نامگذارى آنها را توضيح مى‌دهد
- باب هشتم:در اين باب مخارج هر كدام از حروف را به صورت جداگانه توضيح مى‌دهد
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 255 صفحه مى‌باشد كه مشخصات آن به قرار زير است:
- نوع كاغذ:اعلا
- جلد:شوميز
- نوبت چاپ:اول
- تاريخ انتشار:سال 1421 هجرى قمرى
- ناشر: مؤسسة الرسالة للطباعة و النشر و التوزيع، بيروت
- داراى فهرست:
- اعلام
- کتاب‌هاى ذكر شده در متن كتاب
- مصادر و منابع
- موضوعات كتاب
- مؤلف: محمد بن جزرى
- كتاب:التمهيد في علم التجويد
تذكر:اين كتاب توسط غانم قَدّورى حَمَد تحقيق و به چاپ رسيده و موارد زير به متن كتاب اضافه شده:
- مقدمه
- شرح مختصرى از زندگى ابن جزرى(مؤلف كتاب)
- ذكر تأليفات و کتاب‌هاى ابن جزرى
- شرح مختصرى پيرامون كتاب و مطالب آن
در ضمن كتاب حاضر توسط دو تن از مترجمان به فارسی برگردان شده است.