التلخيص في علم الفرائض
التلخيص في علم الفرائض، از آثار ادیب، واژه‌شناس، متبحر در دانش حساب و ارث و خوشنویس و کاتب نسخه‌های خطی در قرن پنجم هجری قمری، ابوحکیم عبدالله بن ابراهیم خبری فرضی (متوفای 476ق)، به بررسی فقهی و محاسبه ریاضی حقوق وارثان می‌پردازد. پژوهشگر معاصر، ناصر بن فنخیر فریدی، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه‌ای سودمند برای آن نوشته و نویسنده و اثر حاضر را بخوبی شناسانده و همچنین مباحث ارزشمندی درباره «علم الفرائض» (دانش شناسایی وارثان و حقوق آنان) به آن افزوده است.
| التلخيص في علم الفرائض | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خبری، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ب‍ن ابراهیم (نويسنده) فریدی، ناصر بن فنخیر (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب التلخيص في علم الفرائض |
| ناشر | مکتبة العلوم و الحکم |
| مکان نشر | عربستان - مدینه منوره |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- ابوحکیم خبری فرضی، با تأکید بر آنکه کتابهایی که درباره این علم نوشته شده، یا گرفتار کم‌گویی است یا زیاده‌گویی، افزوده است: من تصمیم گرفتم که رساله‌ای مختصر و مفید بنگارم و سخنان صحابه و تابعان را بیاورم و مذاهب گوناگون را بیان کنم....[۱]
ساختار و محتوا
- فصل‌بندی این اثر دو جلدی، آشفته است. برخی از مباحث آن عبارت است از: عوامل و موانع ارث، شناخت سهام ارث و مستحقان آن و چگونگی محاسبه آن.
ارزش کتاب
- ناصر بن فنخیر فریدی، 6 امتیاز برای اثر حاضر برشمرده از جمله اینکه نویسنده در توضیح مباحث خودش از انواع روشهای حساب و جبر استفاده کرده است.[۲]
انتقاد پژوهنده
- ناصر بن فنخیر فریدی، با تأکید بر آنکه کارهای بشری، خطاپذیر است و نقد این کتاب به معنای کاستن از ارزش آن نیست، تعداد 7 انتقاد را بر اثر حاضر وارد دانسته است از جمله اینکه:
- نویسنده به منابعی که در هر مذهبی از آن نقل کرده، هیچ اشاره‌ای نکرده است....
- مسائل بسیاری در این کتاب وجود دارد که حلّ نشده و فهم آن بر بسیاری دشوار است و نگارنده در پایان وعده داده که اگر فرصتی بیابد شرح و توضیح می‌دهد.
- مؤلف تعبیر فصل را می‌آورد ولی نامی برایش انتخاب نمی‌کند....
- فریدی حتی آیات و روایات را نیز ذکر نمی‌کند مگر در مواردی نادر.[۳]
نمونه مباحث
- در نظر جمهور (عموم فقیهان)، وصیت منحصر به ثلث است به دلیل روایت ابوهریره از پیامبر(ص) که خدای متعال در هنگام وفات از باب رحمت بر شما، ثلث اموالتان را به شما عطا کرده است و همچنین ایشان(ص) سعد را از وصیت در بیشتر از ثلث منع کرد....[۴]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.