البارق في قطع السارق
البارق في قطع السارق، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، کتابی است پیرامون حقوق مالکیت فکری و معنوی و رعایت حق مؤلف و لزوم حفظ و رعایت آن، که با تحقیق عبدالحکیم انیس، به چاپ رسیده است.
| البارق في قطع السارق | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) انیس، عبدالحکیم (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | (أثر نفیس في حمایة الملکیة الفکریة) |
| سال نشر | 1434ق - 2012م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | مالکیت معنوی (فقه) - حق مؤلف -- متون قدیمی تا قرن 14 - سرقت ادبی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 9س2م 198/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، کتاب بسیار مهم و مفیدی است که نویسنده در آن، در مورد حقوق مؤلفین و لزوم رعایت و حفظ آن بحث کرده که در زمان ما، به آن حقوق مالکیت فکری و معنوی گفته می‌شود. وی در این کتاب، مباحثی را پیرامون سارقان حدیث، سارقان تصانیف و سارقان شعر، اعم از لفظ و معنای آن، مطرح نموده است[۱].
یکی از لطائف و ویژگی‌های کتاب، آن است که نویسنده با ارائه دو مقامه (قطعه ادبی) در همین موضوع مورد بحث، کلام خود را تقویت کرده است؛ یک مقامه، «ظلامة الخالدي» از ابن قیسرانی و دیگری، «تعلق الشص في حلق اللص» از سعدالدین سعدالله می‌باشد[۲].
این کتاب، در زمره کتبی که در موضوع حفظ مالکیت معنوی و فکری به رشته تحریر درآمده، گنجانده شده و سیوطی، نخستین کسی است که با نوشتن آن در شوال 901ق، به چنین موضوعی پرداخته است. وی در این کتاب، انواع سرقت‌های معنوی را به سه دسته: سرقت حدیث، سرقت تصانیف و سرقت شعر تقسیم کرده و در هر قسمت، به‌صورت مفصل، به بحث و بررسی موضوع پرداخته است؛ به‌گونه‌ای که پیش از وی، کسی به این موضوع با چنین تقسیم‌بندی، نپرداخته است. البته، شایان ذکر است که پیش از سیوطی نیز تألیفاتی پیرامون سرقت شعر و سرقت حدیث، نوشته شده، اما تا زمان او، کسی چنین تقسیم‌بندی در این موضوع، ارائه نکرده است که این امر، باعث اهمیت ویژه کتاب می‌شود[۳].
تألیف کتاب، همچنان‌که سیوطی خود در ابتدای اثر بدان اشاره کرده، پس از آن صورت گرفته است که چهار عدد از مصنفات وی، مورد سرقت قرار گرفته است[۴].
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب، منابع و مصادر متعدد و معتبری است که سیوطی در نگارش اثر خود، از آنها بهره برده است که از جمله آنها، می‌توان به مسند شافعی (متوفی 204ق)، مختصر مزنی (متوفی 264ق)، «الزهره» محمد بن داود اصفهانی (متوفی 297ق)، «امالی» ابن درید (متوفی 321ق) و «الضعفاء» عقیلی (متوفی 322ق)، اشاره کرد[۵].
پانویس
منابع مقاله
افتتاحیه و مقدمه کتاب.