الإشارة إلی ادب الإمارة
الإشارة إلی أدب الإمارة، از آثار ادیب، حافظ، متکلم قاضی و فقیه اشعری قیروانی قرن پنجم هجری قمری، ابوبکر محمد بن حسن حضرمی، مشهور به مُرادی (متوفای 489ق)، است که اخلاق و آداب حکمرانی اسلامی را آموزش می‌دهد. نویسنده، اثر خودش را با استفاده از شیوه ادبی و بیان حکمت به رشته تحریر درآورده و بیشتر به امثال و حکم استشهاد کرده و کمتر از آیات و روایات، بهره برده است. پژوهشگر معاصر لبنانی و نویسنده و مصحح متون پژوهش‌های اسلامی، رضوان سید (متولد ۱۹۴۹م)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته و نویسنده و آثارش و کتاب حاضر را به‌خوبی شناسانده و تعلیقات و توضیحاتی را بر آن افزوده است.
| الإشارة إلی ادب الإمارة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرادی، محمد بن حسن (نويسنده) سید، رضوان (محقق) |
| ناشر | نسل سوم |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1433ق - 2012م |
| چاپ | 2 |
| شابک | 52-87000-41424-1 |
| موضوع | کشور داری - پادشاهی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 5الف4م 49 JC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- ابوبکر محمد بن حسن حضرمی قصدش از نگارش اثر حاضر را تعلیم حکمت به جوانان دانسته که تجربه ندارند، ولی استعداد، هوش، حافظه و شهوت دارند[۱].
- نویسنده در این اثر فقط به 3 آیه و 4 روایت نبوی(ص) استشهاد کرده[۲]، ولی از 128 مثل و حکمت یاد کرده است[۳].
ساختار و محتوا
- این اثر در 30 فصل به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:
- تشویق به خواندن و آموختن؛
- آداب ژرف‌نگری و خوب فهمیدن؛
- مشورت‌طلبی و صفات مشاوران؛
- تدبیر در اداره زندگی خود و خانواده؛
- پرهیز از عادات بد و ریاضت نفس قبل از نیاز؛
- مرتبطان و یاران؛
- صفات نویسندگان، محافظان و یاوران؛
- ظاهر شدن در بین مردم و پنهان شدن از آنان؛
- چگونگی نشستن و برخاستن و دیگر کارها؛
- اداره اطرافیان و لشکریان؛
- تقسیم کردن فعالیت‌های لشکریان و اطرافیان؛
- معاشرت یاران حاکم با یکدیگر؛
- انواع حاکمان و چگونگی حکمرانی آنان؛
- اقسام و طبقات مردم؛
- نشانه‌های فاضلان، ناقصان و متوسطان؛
- کلام و سکوت؛
- حلم و صبر؛
- پرهیز از حلم اگر به فساد بینجامد؛
- غضب و رضا؛
- تکبر و تواضع؛
- حزم و تفریط؛
- پنهان‌سازی و افشاگری؛
- عجله، ناتوانی و میانه‌روی؛
- انفاق، جود و امساک؛
- شجاعت و ترس؛
- جنگ و سازش؛
- پرهیز و پیوند؛
- حیله، مکر و خدعه؛
- تدبیر و آینده‌نگری و تغافل؛
- حکمت‌های جامع.
نمونه مباحث
- عجله در دو صورت، مذموم است: قبل از تأمّل در امور و پیش از تدبّر و آینده‌نگری.... گفته‌اند: «عجله»، کلید «ندامت» و پشیمانی است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.