الأصول النحویة و الصرفیة

الأصول النحوية و الصرفية في «الحجة» لأبي‌علي الفارسی، اثر محمد عبدالله قاسم، پژوهشی است پیرامون اصول نحوی و صرفی در کتاب «الحجة» ابوعلی فارسی.

الأصول النحویة و الصرفیة
پدیدآوران	قاسم، محمد عبدالله (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	فی "الحجه" لابی علی الفارسی (ت 377ه)
ناشر	دار البشائر
مکان نشر	سوریه - دمشق
سال نشر	1429ق - 2008م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	/ف2 ح3087 75/3 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ابوعلی حسن بن احمد فارسی، یکی از بهترین علمای زبان عربی در قرن چهارم هجری است که زندگی خود را وقف پرداختن به علم صرف و نحو و قرائت نمود و کتاب «الحجة» یکی از بهترین آثار او و در واقع، یکی از بهترین آثاری است که در علم احتجاج، نوشته شده است. به اعتقاد نویسنده، اگر کسی «الحجة» ابوعلی فارسی در احتجاج را مانند «الكتاب» سیبویه در علم نحو، از جهت اشتمال آن بر اصول و مبانی علمی، فراوانی نقل از آن، کثرت اعتماد بر آن و تکیه بر عقاید صاحب آن و نهضت تصنیفی که بر اساس آن به وجود آمده بداند، در این عقیده خود، دچار غلو و اسراف نشده و عقیده و نظر صحیحی را برگزیده است.

به دلیل مقام مذکور برای ابوعلی فارسی و جایگاه والای کتاب او، نویسنده در اثر حاضر، به استخراج اصول نحوی و صرفی که ابوعلی بر اساس آنها آراء و احکام خود را صادر کرده و بررسی موضع نحویون نسبت به قرائاتی که بر غیر قیاس‌های بصریون می‌باشد، پرداخته و معجمی برای آراء و نظریات ابوعلی، تهیه کرده است.

وی مطالب کتاب را در سه باب، به شرح ذیل، تنظیم نموده است:

باب نخست، به بررسی و معرفی شخصیت ابوعلی و بررسی کتاب «الحجة» وی، اختصاص یافته است. در قسمی از این فصل، به معرفی آثار چاپ‌شده، خطی، مفقود و منسوب به ابوعلی پرداخته شده و به محتوای این آثار و رویکرد وی در نگارش آنها، اشاره شده است. باب دوم، به بیان اصول نحوی و صرفی کتاب «الحجة» اختصاص یافته و در باب سوم، به بررسی آراء و نظریات نحوی و صرفی ابوعلی در این کتاب، پرداخته شده است.

از جمله ویژگی‌های کتاب آن است که نویسنده در برخی از قسمت‌های آن، بعضی از مطالب و مباحثی که شرح‌حال‌نویسان در نگارش احوال ابوعلی فارسی و یا آثار وی، از قلم انداخته‌اند و یا در انتساب اثری به وی، دچار اشتباه شده‌اند را تذکر داده و تصحیح نموده است.

منابع مقاله

مقدمه.