اسیر شهرستانی، جلال بن مؤمن
میرزا جلال‌الدین محمد اسیر شهرستانی (یا اصفهانی)، (احتمالا 1009-1069ق)، از شاعران سبک هندی و شاگرد فصیحی هروی بوده است.
| اسیر شهرستانی، جلال بن مؤمن | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | میرزا جلال‌الدین محمد اسیر شهرستانی |
| نام پدر | مؤمن |
| ولادت | احتمالا 1009ق |
| محل تولد | اصفهان |
| رحلت | احتمالا 1069ق |
| پیشه | شاعر |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | شعر |
| سبک نوشتاری | سبک هندی |
| اساتید | فصیحی هروی |
| معاصرین | شاه‌‌عباسِ اول و شاهصفی و شاهعباس دوم |
| برخی آثار | دیوان غزلیات اسیر شهرستانی |
شرح حال
میرزا جلال‌الدین محمد اسیر شهرستانی، معاصر با شاه‌‌عباسِ اول و شاهصفی و شاهعباس دوم بوده است. از سال تولد و وفات او آگاهی دقیقی در دست نیست. او در نیمه اول قرن یازدهم هجری در اصفهان می‌زیست. منابعِ متقدّم سال تولد او را 1009 و 1029 ذکر کرده‌اند. سال 1029 با حوادث زندگی او وفق ندارد؛ زیرا اسیر، ملک‌النساءبیگم، دختر شاه‌‌عباسِ اول صفوی، را به زنی گرفت و این زن، پیش از مرگِ پدر، در سال 1038 درگذشته است و مسلما اسیر نمی‌توانسته است در سال وفات همسرش نه‌ساله باشد. نسبتِ شهرستانی شاعر نشان از آن دارد که او از شهرستان، یکی از بخش‌های اصفهان، برخاسته است. خاندانش از سادات محترم بودند. پدر اسیر، میرزا مؤمنِ شهرستانی، نیز ادب‌دوست و ادب‌پرور بود و برخی از شاعرانِ آن عصر، مانند سالک قزوینی و تقیای قُهپایه‌ای، به او ارادت داشتند.
اسیر تحصیلاتِ مقدماتی خود را در اصفهان گذراند و به نقل تذکره‌نویسان و به حکایتِ شعری از خودِ او، شاگردِ فصیحی هروی، شاعر زمانِ شاه عباس اول بود، که در 1031، به‌همراه شاهعباس، به اصفهان آمد.
اسیر، برخلافِ شیوه مرسومِ شاعران پارسی‌گوی آن زمان، به هندوستان سفر نکرد و احتمالاً همه عمر خود را در اصفهان گذراند، اما دامنه آوازه شاعری اسیر به‌سرعت به هند رسید و دیوانش در آنجا زبانزد گشت؛ چنان‌که کلیم کاشانی، که در هند به سر می‌برد و به نقل صفا دیدارش با اسیر میسّر نشده بود، در شعری، از اسیر با عنوانِ میرزا و استاد خود یاد کرده است.
درگذشت
تاریخ درگذشت اسیر تقریبا در همه منابع، 1049ق، آمده است که با ماده تاریخی که برای قتل شاهصفی سروده (1050)، وفق ندارد. حتی می‌توان حدس زد که اسیر در زمان سلطنت شاهعباس دوم (1052-1077ق) نیز زنده بوده است. به نقل برخی منابعِ دیگر وی در 1040 یا 1069ق درگذشته است که 1040 بی‌گمان نادرست است.
آثار
دیوان غزلیات اسیر شهرستانی با تصحیح و تحقیق غلامحسین شریفی ولدانی منتشر شده است[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: شجاع کیهانی، جعفر، ص149-150
منابع مقاله
شجاع کیهانی، جعفر، «اسیر شهرستانی و سبک شعر او»، نامه فرهنگستان، پاییز 1376- شماره 11، ص 148 تا 156.