ارزیابی و بررسی اسناد اصول کافی

ارزیابی و بررسی اسناد اصول کافی ، تألیف پژوهشگران معاصر، ابوطالب نظری (متولد 1353ش) و همکاران، پژوهشی روزآمد است که به بازشناسی سندی و سنجش اعتبار و صحت احادیث کتاب فاخر اصول کافی از آثار ماندگار محدث شیعه قرن چهارم هجری قمری، ث‍ق‍ةالاس‍لام‌ ک‍ل‍ی‍ن‍ی‌ (متوفای 329 ق) می‌پردازد. نوآوری این اثر در نظم جدید و روشمندی آن و بازسازی برخی از اسناد است.

ارزیابی و بررسی اسناد اصول کافی
پدیدآوران	نظری، ابوطالب (نويسنده) جمعی از محققان (سایر) کلینی، محمد بن یعقوب (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	الکافي. أصول
ناشر	مرکز بين‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1399ش - 1442ق
چاپ	1
شابک	‎978-600-429-722-6
موضوع	کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی - ماخذ - کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی. الاصول - نقد و تفسیر - احادیث شیعه - قرن 4 ق - ماخذ - محدثان شیعه -- کتابشناسی
زبان	فارسی
تعداد جلد	7
کد کنگره	220859الف8ک 129 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• نویسنده با توجه به چند مسأله مهمّ:

1. همه روایات کتاب اربعه - حتی خمسه - حدیث شیعه به طور قطع از ائمه معصومین(ع) صادر نشده‌اند.
2. ضرر و زیان استفاده از روایات غیرمعتبر در منابع، کتاب‌ها، مقالات و... برای دین و دنیای مسلمانان بر کسی پوشیده نیست.
3. همین روایات، مبنای عمده برای شناخت صحیح اسلام و بنیان مهم در آگاهی از مبانی اندیشه اسلامی، به شمار می‌رود.
4. به دلیل و اغراضی، آگاهانه یا ناآگاهانه، روایات و سنت پیامبر اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) در گذر ایام جعل و تحریف شده است که بررسی روایات و بازشناسی سره از ناسره را ضروری می‌نماید و تشخیص این امر، نیازمند جست‌وجو و تعیین سندهای است که بتواند احادیث معتبر را از نامعتبر بازشناسی کند.

• افزوده است: امور مذکور ما را بر آن داشت تا به بازشناسی شاخص‌های تشخیص حدیث از حدیث‌نما بپردازیم و بعد ضمن بازسازی اسناد روایات کتب اربعه، در صورت نیاز، هر یک از احادیث را از حیث اعتبار و عدم اعتبار سندی مورد بحث قرار دادیم و در عین تبیین نظریات و دیدگاه‌های رجالیان شیعه، در مواردی به نقد دیدگاه آنان و بیان نظریه مختار پرداخته‌ایم تا این اثر صرفاً در مقام تکرار حرف‌های گذشتگان و شرح و بسط مقلدانه نظریات آنان نباشد.

ویژگی‌ها

• ابوطالب نظری چند امتیاز برای این اثر ذکر کرده است:

1. بازشناسی اسناد روایات: از آنجا که مخاطب این اثر، طلاب و دانشجویان علوم قرآن و حدیث هستند و ایشان پیش از تشخیص اعتبار و عدم اعتبار سند روایت، باید با مباحث اصطلاحات سندی، همچون سند عادی، سند عطفی، سند تحویلی و سند تبدیلی آشنا شوند، این اثر با تفصیل به این موضوعات پرداخته است.
2. طرح مثال: ذکر مثال در فهم مسائل و موضوعات، نقش بسزایی دارد؛ از این‌رو برای تفهیم بهتر مطالب، برای هر عنوان، نمونه و مثالی آمده است.
3. ذکر مبانی مخالف در پاورقی: در تشخیص اعتبار و عدم اعتبار سند روایت، بر اساس مبنا و دیدگاه مختار مشی نموده‌ایم، ولی در پاورقی به مبانی و نظریات عظائم و بزرگان دانش رجال، نیز اشاره شده تا خواننده بر اساس مبنای مقبول خود بتواند روایت با راوی را از نظر توثیق و تضعیف ارزیابی نماید.
4. بازسازی اسناد: تمام اسناد، به ویژه سندی که در واقع مرکب از چند سند بوده، بازسازی شده، زیرا کثرت و تعدد سند، یکی از راه‌های اطمینان و وثوق به صدور روایت از معصوم(ع) به شمار می‌آید و در اعتبار روایت نقش عمده و مهمی ایفا می‌کند که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
5. رعایت اعتدال در توضیح مطالب، ارجاع به منابع اصیل رجالی، کاربردی بودن، اختصار متن و روانی عبارت.

ساختار و محتوا

• نویسندگان در این اثر 7 جلدی در مجموع به بررسی 3788 سند از اسناد کتاب اصول کافی ‌پرداخته‌اند. محورهای مباحث این اثر به ترتیب ذیل است:
• جلد اول: مقدمه (آشنایی اجمالی با علم رجال و تعریف اصطلاحاتی مانند صحیح، حسن، موثق و ضعیف و شیوه بررسی سند روایات) و بررسی اسناد روایات کتاب‌های «عقل و جهل»، «فضل علم» و «توحید»
• جلد دوم: ادامه بررسی اسناد روایات کتاب‌ «توحید» و آغاز کتاب «حجت»
• جلد سوم: ادامه بررسی اسناد روایات کتاب‌ «حجت» و ابواب تاریخ
• جلد چهارم: بررسی اسناد روایات کتاب‌ «ایمان و کفر»
• جلد پنجم: ادامه بررسی اسناد روایات کتاب‌ «ایمان و کفر»
• جلد ششم: ادامه بررسی اسناد روایات کتاب‌ «ایمان و کفر» و آغاز کتاب «دعا»
• جلد هفتم: ادامه بررسی اسناد روایات کتاب‌ دعا و کتاب «فضیلت قرآن» و «عشرت».

نمونه مباحث

• سند ٣:
• أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: «قُلْتُ لَهُ مَا الْعَقْلُ؟ قَالَ: مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اکْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ...»
• شرح سند:

1. راوی اول: أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ = احمد بن ادریس بن احمد = احمد بن ادریس القمی، ابوعلی الاشعری، امامی، ثقه، طبقه هشتم.
2. راوی دوم: مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْجَبَّارِ = محمد بن ابی الصهبان [القمی] = ابن ابی الصهبان، امامی ثقه طبقه هفتم.
3. راوی سوم: بعض اصحابنا؟!
4. راوی چهارم: رفعه؟!

• ارزیابی سند:

1. نوع سند: عادی.
2. اتصال سند: مرسل و مرفوع.
3. اعتبار سند: غیرمعتبر (ضعیف) به دلیل ارسال و رفع.

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.