اخسیكتى، محمد بن محمد
اَخْسیكَتى، ابوالوفا حسام‌الدین محمد بن محمد بن عمر (د644ق/ 1246م)، معروف به ابن ابى المناقب، فقیه حنفى و اصولى.
| اخسیكتى، ابوالوفا حسام‌الدین محمد بن محمد بن عمر | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | محمد بن محمد بن عمر؛ |
| نام‌های دیگر | اخسیكتى، ابوالوفا حسام‌الدین محمد بن محمد بن عمر؛ |
| لقب | حسام‌الدین؛ |
| تخلص | ابن ابى المناقب؛ |
| نسب | اخسیكتى؛ |
| نام پدر | محمد بن عمر؛ |
| محل تولد | اَخْسیكَت اَخْسیكَت در ناحیه فرغانه؛، ازبکستان امروزی؛ |
| رحلت | د644ق؛ |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | حنفى؛ |
| پیشه | فقیه، اصولى؛ |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | فقیه، اصولى؛ |
| مشایخ | |
| معاصرین | |
| شاگردان | محمد بن عمر نوحابادی، محمد بن محمد بخاری؛ |
| برخی آثار | 1- المنتخب فى اصول المذهب؛ |
نسب
وی به قصبه اَخْسیكَت (اَخْسیكَث) در ناحیه فرغانه از ماوراءالنهر انتساب داشته است. كنیه وی را ابوعبدالله نیز آورده‌اند.
شاگردان
از زندگانى او اطلاع چندانى در دست نیست و حتى استادان او را نیز نمى‌شناسیم؛ تنها نام دو تن از شاگردان او یعنى محمد بن عمر نوحابادی و محمد بن محمد بخاری در دست است.
آثار
شهرت اخسیكتى تنها به سبب تألیف كتاب:
1-المنتخب فى اصول المذهب،
است كه به منتخب حسامى و المختصر نیز معروف است.
از این‌رو او را صاحب المختصر نیز مى‌خوانده‌اند.
كتاب المنتخب نزد فقیهان اصولى به عنوان كتابى معتبر شناخته مى‌شده است و اعتبار آن از همان آغاز، چنان بود كه در فاصله‌ای كمتر از یك سده، فقیهان متعدد به تألیف شروح و حواشى بر آن پرداختند.
حاجی خلیفه و بروکلمان برخى از این شروح را آورده‌اند.
بروكلمان از نسخه‌های خطى این شرح‌ها نیز خبر داده است.
معروف‌ترین شروح المنتخب اینهاست:
- الوافى، از حسام‌الدین حسین بن على سغناقى د 71ق كه نسخه‌هایى از آن در كتابخانه‌های قاهره و پاریس موجود است؛
- التحقیق، یا غایه‌التحقیق از عبدالعزیز بن احمد بخاری د 730ق كه در لكهنو (1871 و 1876م) منتشر شده است؛
- التبیین، از قوام‌الدین امیر كاتب بن امیرعمر اِتقانى (د 758ق).[۱].
پانویس
- ↑ فكرت، محمدآصف، ج7، ص186
منابع مقاله
فكرت، محمدآصف، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.