ابوالمظفر سمعانی، منصور بن محمد
| نام | ابوالمظفر سمعانی، منصور بن محمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | محمد |
| متولد | 426ق |
| محل تولد | مرو |
| رحلت | 489ق |
| اساتید | ابوبکر ترابی |
| برخی آثار | تفسير السمعاني
الأصطلام فی الخلاف بین الإمامین الشافعی و أبی حنیفة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE14149AUTHORCODE |
ابوالمظفر منصور بن محمد بن عبدالجبار بن احمد مروزى سمعانى (426-489ق)، از دانشمندان بزرگ اهل سنت در زمینه حدیث و تفسیر بشمار می‌رود. وی جدّ ابوسعد سمعانى نویسنده کتاب «الأنساب» می‌باشد. او را با کتاب تفسیرش شناخته و به او صاحب تفسیر سمعانى می‌گویند. ایشان را به‌عنوان مفتى و مجتهد بزرگ خراسان در زمان خودش (قرن پنجم) شناخته‌اند که در فقه حنفی و شافعى فتوا می‌داد.
ولادت
او در سال 426ق در مرو به دنیا آمد.
اساتید
وی فقه ابوحنیفه را از پدرش و فقه شافعى را نیز از محضر ابواسحاق و ابن صباغ فراگرفت و براى فراگیرى علوم و فنون اسلامى به شهرهاى مهمى، از جمله نیشابور، جرجان، بغداد و حجاز مسافرت کرد و از محضر اساتید آنجا بهره برد.
اساتید وى عبارتند از: ابوغانم احمد بن على کُراعى، ابوبکر ترابی، ابوصالح مؤذن، ابوالقاسم خلاّل، عبدالصمد بن مأمون، ابوالحسین بن المهتدى‌بالله، ابوالقاسم سعد بن على، ابوعلى شافعى، عبدالرحمن دارمى هروى، ابوالمحاسن زیادى هروى، ابوالفتح خبّاز هروى، ابوعلى حسن عبدالرحمن مکى، اسحاق بن ابراهیم خطیب، ابوالعباس احمد بن عمر خفّافى استرآبادى، احمد بن محمد بن ساکنى زنجانى فلاکى، ابومحمد عبدالله بن محمد صیرفینى (یا صریفینى) و ابونصر محمد بن عبدالرحمن قریشى.
البته اساتید او چنان‌که نوه‌اش در «الأنساب» و دیگران نقل کرده‌اند بیش از یک‌صد تن بوده‌اند.
عقیده ابوالمظفر سمعانى
او عقاید مهم اشاعره و برخى دیگر از اهل سنت درباره صفات زاید الهى و استواى خدا بر عرش را نیز داشته و مطالبى در این زمینه توسط ابن کثیر در کتاب «البداية و النهاية» نقل شده است. همچنین درباره مقامات معنوى و اخلاقى او، رؤیاها و قصه‌های فراوانى ساخته و نقل کرده‌اند؛ به‌طوری‌که او را در ردیف تابعین دانسته‌اند.
وفات
ابوالمظفر سمعانی در سال 489ق در مرو وفات کرد.
آثار
او کتاب‌های مهمى براى اهل سنت تصنیف و تألیف کرده است که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- تفسير السمعاني؛
- الانتصار لأصحاب الحديث؛
- القواطع في أصول الفقه؛
- المنهاج لأهل السنة؛
- الاصطلام في الرد على أبي‌زيد الدبوسي؛
- الطبقات؛
- الرد على المخالفين؛
- كتاب القدر؛
- الأوسط؛
- البرهان (که نزدیک به هزار مسئله مهم کلامى و عقیدتى را به بحث گذاشته و کتاب‌های «الاصطلام» و «الأوسط» را در مقام تلخیص این کتاب نوشته است)[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی