ابن سری، هناد
هناد بن سری (١٥٢-٢٤٣ق)، از شیوخ کوفه و حافظان حدیث و صاحب اثری با نام «الزهد» است. وی از شاگردان اسباط بن محمد بن عبدالرحمن بن خالد قرشی است که بزرگانی همچون صاحبان صحاح سته را از شاگردان وی، برشمرده‌اند.
| نام | ابن سری، هناد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | سری |
| متولد | 152ق |
| محل تولد | کوفه |
| رحلت | 243ق |
| اساتید | اسباط بن محمد بن عبدالرحمن بن خالد قرشی
ابوهاشم اسحاق بن عیسی بصری اسماعیل بن مختار شریک بن عبدالله نخعی قاضی |
| برخی آثار | کتاب الزهد |
| کد مؤلف | AUTHORCODE46381AUTHORCODE |
نام و نسب
نام کامل وی، ابوالسری ابن سری، هناد بن مصعب بن ابی‌بکر بن شبر بن صعفوق بن عمرو بن عدس بن زید بن عبدالله بن دارم تمیمی دارمی حنظلی کوفی وراق می‌باشد[۱].
ولادت
به نقل از محمد بن اسحاق سراج، وی در سال 152ق، به دنیا آمد[۲].
جایگاه علمی
سری از مشایخ بلاواسطه طبری است و روایاتش یکی از منابع مهم اثر او در حوادث مربوط به سده‌های نخست صدر اسلام است. طبق گزارش طبری در اثر تاریخی‌اش، وی با سری مکاتبه و مراسله داشته و اخبار رده و حوادث صدر اسلام را به روایت از او نقل کرده است[۳].
با وجود کثرت روایات از سری، از زندگی‌نامه و حیات علمی وی آگاهی چندانی در دست نیست. به نظر می‌رسد علت سکوت اصحاب تراجم درباره وی، آن است که سری صاحب تألیف نبوده و از راویان کتب سیف بوده است. سری روایات سیف بن عمر را به نقل از شعیب بن ابراهیم کوفی گرفته است. گرچه با توجه به نحوه اخذ روایات از سری که به‌صورت «ذكر عن، حدثني و كتب إلي»، می‌باشد، این‌گونه استدلال می‌شود که طبری روایات خود را از وی بلاواسطه اخذ نکرده، بلکه از شخص دیگر و یا از کتابش گرفته است[۴].
شیوخ و اساتید
شیوخ و اساتید وی را بالغ بر 52 تن برشمرده‌اند که از جمله آنها، به‍‌همراه تعداد روایاتی که وی از ایشان نقل کرده، عبارتند از:
- اسباط بن محمد بن عبدالرحمن بن خالد قرشی، ابومحمد (متوفی 200ق) (4 روایت)؛
- اسحاق بن سلیمان رازی ابویحیی (12 روایت)؛
- ابوهاشم اسحاق بن عیسی بصری (یک روایت)؛
- اسماعیل بن شعیب سمان کوفی (دو روایت)؛
- اسماعیل بن عیاش حمصی (5 روایت)؛
- اسماعیل بن عبدالملک بن عتاب (یک روایت)؛
- اسماعیل بن مختار (یک روایت)؛
- جریر بن عبدالحمید ضبی کوفی (7 روایت)؛
- حاتم بن اسماعیل مدنی (9 روایت)؛
- حسین بن علی جعفی کندی (14 روایت)؛
- حفص بن غیاث نخعی (6 روایت)؛
- ابواسامه حماد بن اسامه قرشی (روایات کثیری از وی نقل کرده است)؛
- سفیان بن عیینه هلالی (18 روایت)؛
- ابوالاحوص سلام بن سلیم حنفی کوفی (روایات کثیری از وی نقل کرده است)؛
- شریک بن عبدالله نخعی قاضی (یک روایت)؛
- ابوزبید عبثر بن قاسم زبیدی کوفی (8 روایت)؛
- عبدالله بن مبارک مروزی (22 روایت)؛
- عبدالله بن نمیر همدانی (10 روایت)؛
- عبدالرحمن بن ابی‌زناد عبدالله بن ذکوان مدنی؛
- عبدالرحمن بن محمد بن زیاد محاربی (48 روایت)؛
- عبدالرحیم بن سلیمان کنانی ابوعلی مروزی؛
- عبدالسلام بن حرب بن سلمه نهدی؛
- عبدالعزیز بن محمد بن جعفر بن سنان؛
- عبدة بن سلیمان کلابی ابومحمد کوفی؛
- عبیدالله بن موسی بن ابی‌المختار؛
و...[۵].
شاگردان
اعلام محدثین و مؤلفین معروف و بنامی در علم حدیث، از او کسب روایت کرده‌اند که عبارتند از:
- امام بخاری محمد بن اسماعیل (متوفی 256ق)؛
- مسلم بن حجاج قشیری (متوفی 261ق)؛
- ابوداود (متوفی 275ق)؛
- نسائی (متوفی 303ق)؛
- ترمذی (متوفی 279ق)؛
- ابن ماجه (متوفی 273ق)؛
- ابن ابی‌الدنیا ابوبکر عبدالله بن محمد بن عبید (متوفی 281ق)؛
- عبدان بن حمد اهوازی؛
- ابوالعباس محمد بن اسحاق ثقفی سراج (متوفی 313ق)؛
- ابودارم محمد بن سری تمیمی؛
- محمد بن صالح بن ذریح عکبری؛
- ابوجعفر محمد بن عبدالله بن سلیمان حضرمی کوفی (متوفی 297ق)؛
- محمد بن عبدالملک دقیقی واسطی؛
- ابوحاتم رازی (متوفی 275ق)؛
- ابوزرعه رازی (متوفی 264ق)؛
- ابوالقاسم حماد بن احمد بن حماد سلمی؛
- ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن سلم یا مسلم یا سالم رازی[۶].
وفات
بنا به گفته ابوالعباس سراج ثقفی، وی در روز چهارشنبه، آخرین روز ربیع‌الآخر سال 243ق، در سن 91 سالگی، دار فانی را وداع گفت[۷].
آثار
وی دارای تألیفات زیادی بوده، اما فقط کتاب «الزهد» و «المسند» او در دست می‌باشد[۸].
پانویس
منابع مقاله
- ابن سری، هناد، «كتاب الزهد»، کویت، دارالخلفاء للكتاب الإسلامي، چاپ اول، 1406ق؛
- فرخنده زاده، محبوبه، «بررسی وثاقت روایات طبری در تاريخ الرسل و الملوك؛ نمونه موردی: ابن سری، هناد و عبیدالله بن سعد زهری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: جستارهای تاریخی، بهار و تابستان 1396، سال هشتم، شماره 1، علمی - پژوهشی/ISC (20 صفحه، از 99 تا 118).