ابن حاجب‌النعمان، عبدالعزیز بن ابراهیم
ابن حاجِب‌النُعْمان، ابوالحسین عبدالعزیز بن ابراهیم (د 351ق/ 962م)، ادیب و كاتب بغدادی.
| ابن حاجب‌النعمان، عبدالعزیز بن ابراهیم | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابن حاجِب‌النُعْمان، ابوالحسین عبدالعزیز بن ابراهیم |
| نام پدر | ابراهیم |
| محل زندگی | بغداد |
| رحلت | 351ق |
| منصب | سرپرستى «دیوان سواد» |
| اطلاعات علمی | |
| معاصرین | تنوخى |
| برخی آثار | نشوةالنهار في أخبارالجوار، الصّبوة، أشعارالكُتّاب |
مناصب
وی همانند پدرش ابوعبدالله حاجب‌النعمان، به كار كتابت اشتغال داشت. در ایام معزالدولة دیلمى از جانب وزیر ابومحمد مُهلّبى به سرپرستى «دیوان سواد» منصوب شد. ظاهراً او به نسخه‌نویسى و جمع‌آوری كتب علاقه فراوان داشت، گویند كتابخانه وی بر كتاب‌های برگزیده و دیوان‌هایى نادر به خط علما شامل بوده است. از روایت تنوخى چنین برمى‌آید كه ابن حاجب مردی سخت بخشنده بود و گروه بسیاری از خویشاوندان را تحت سرپرستى خود داشت. دوستى او با وزیر موجب شد كه این كسان، پس از مرگ وی نیز از پریشان حالى در امان باشند.
وفات
به گفته تنوخى معاصر و دوست ابن حاجب وی در رمضان 351ق در خانه وزیر مهلبى واقع بر كنار دجله از پنجره‌ای (رَوْشَن) سقوط كرد و بعد از 8 روز بیماری درگذشت. وزیر از مرگ او سخت متأثر و اندوهگین شد و فرزندان وی را با پشتیبانى خویش دلگرم ساخت، چنان‌كه كار پدر را به پسر بزرگ‌تر وی ابوعبدالله سپرد و نیز بفرمود كه همه تنگدستان تحت تكفّل ابن حاجب، به پناه او روند. هزینه این كار ماهانه فزون بر 3 هزار درهم شد. از این رو شگفت نیست كه همگان در مرگ ابن حاجب زاری كنند.
آثار
از او كتابى در دست نیست، اما ابن ندیم، 6 اثر از او یاد كرده است:
- نشوةالنهار في أخبارالجوار؛
- الصّبوة؛
- أشعارالكُتّاب؛
- أخبارالنساء معروف به كتاب ابن الدكاني؛
- الغرر و مجتنى‌الزُهر؛
- أنس ذوي‌الفضل في الولایة و العزل.
آن‌چه از این آثار باقى‌مانده، تنها آن 3 صفحه‌ای است كه ابن ندیم از كتاب أشعارالكتاب او نقل كرده و شامل فهرست مفصلى از نام شاعران كاتب است كه در سده‌های 2 تا 4ق/8 تا 10م مى‌زیسته‌اند. شاید بتوان این كتاب را با آن‌كه عنوانش ظاهراً از جاحظ اقتباس شده، نخستین كتاب در نوع خود به شمار آورد.[۱]
پانویس
- ↑ محقق، سیمین، ج3، ص300-301
منابع مقاله
محقق، سیمین، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.