إعجاز القرآن بين المعتزلة و الأشاعرة
اعجاز القرآن بين المعتزلة و الأشاعرة، نوشته دكتر منير سلطان، استاد در نقد و بلاغت و مدرس دانشكدۀ دخترانۀ دانشگاه عين شمس است. این کتاب به طرح مسألۀ اعجاز مى‌پردازد و آراى دو مكتب كلامى مشهور معتزلى و اشعرى را در ترازوى نقد مى‌گذارد. مؤلف در این کتاب آراى عبدالقاهر جرجانى، ابوبكر باقلانى و فخر رازى را در برابر آراء و انديشه‌هاى بزرگان معتزله؛ از جمله سكّاكى، جاحظ و زمخشرى قرار داده است. به ویژه به ابن راوندى یکى از دانشمندان معتزله كه از این مكتب بريد و بعدها کتاب‌هایى عليه آراء معتزله نوشت، پرداخته است.
| إعجاز القرآن بین المعتزلة و الأشاعرة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلطان، منیر (نویسنده) |
| ناشر | منشاة المعارف |
| مکان نشر | اسکندریه - مصر |
| سال نشر | 1986 م |
| چاپ | 3 |
| موضوع | قرآن - اعجاز
کلام اشعری کلام معتزله |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 86 /س8الف6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مباحث چهارگانۀ کتاب عبارتند از: علم كلام، معتزله و اعجاز قرآن، اشاعره و اعجاز قرآنى، آراى اشاعره و معتزله و نقد آنها.
مؤلف به دور از گرايش‌هاى فرقه‌اى به نقد آراء این بزرگان و ديگر نامداران علم البلاغة و علم الكلام پرداخته و به خوبى شرايط و دلايل آراى آنها در زمینۀ اعجاز را تبيين نموده است.
ساختار
کتاب حاضر؛ مشتمل بر یک مقدمه چاپ سوم کتاب و نيز مقدمه چاپ اول آن و یک تمهيد و ابواب سه گانه مى‌باشد.
گزارش محتوا
ابواب این کتاب به شرح زیر است:
تمهيد: «علم الكلام»[۱]؛ شامل موضوعات: النشأة و الازدهار[۲]، المعتزلة و الاشاعرة[۳] مى‌باشد.
الباب الاول: «المعتزلة و إعجاز القرآن»[۴] داراى سه فصل ذيل مى‌باشد:
1-النظام و الجاحظ[۵] 2-الجبائى و الرمانى[۶] 3-القاضى عبدالجبار[۷].
الباب الثاني: «الأشاعرة و إعجاز القرآن»[۸] داراى دو فصل است:
1-الباقلانى[۹] 2-عبدالقاهر الجرجاني[۱۰].
الباب الثالث: «الاعجاز بين المعتزلة و الأشاعرة»[۱۱] سه فصل ذيل را دربر دارد:
1-الزمخشرى[۱۲] 2-شخصيات أخيرة(ابن حزم الاندلسى، فخر‌الدين الرازى، السكاكى)[۱۳].
3-اعجاز القرآن بين المعتزلة و الاشاعرة[۱۴].
در پایان باب سوم نتايج حاصله از مباحث کتاب فهرست شده است.
کتاب در انتها داراى فهرست‌هاى فنى[۱۵] است كه شامل فهرست مخطوطات و منابع[۱۶] و مآخذ، آيات قرآنى[۱۷]، أعلام[۱۸]، اشعار[۱۹]، اصطلاحات علم بلاغت[۲۰] و فهرست تفصيلى مطالب[۲۱] مى‌باشد.
نسخه شناسى
کتاب حاضر به قلم دكتر منير سلطان، استاد در نقد و بلاغت و مدرس دانشكدۀ دخترانه دانشگاه عين شمس و به زبان عربى نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شومیز در 292 صفحه برای بار سوم در سال 1986م توسط انتشارات «منشأة المعارف» اسكندريۀ مصر منتشر شده است.
پانويس
- ↑ ر.ک: تمهید، ص17
- ↑ ر.ک: همان، ص19
- ↑ ر.ک: همان، ص23
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص41
- ↑ ر.ک: همان، ص43
- ↑ ر.ک: همان، ص65
- ↑ ر.ک: همان، ص83
- ↑ ر.ک: همان، ص97
- ↑ ر.ک: همان، ص99
- ↑ ر.ک: همان، ص127
- ↑ ر.ک: همان، ص165
- ↑ ر.ک: همان، ص165
- ↑ ر.ک: همان، ص201
- ↑ ر.ک: همان، ص211
- ↑ ر.ک: همان، ص257
- ↑ ر.ک: همان، ص259
- ↑ ر.ک: همان، ص276
- ↑ ر.ک: همان، ص281
- ↑ ر.ک: همان، ص288
- ↑ ر.ک: همان، ص289
- ↑ ر.ک: همان، ص291
منابع مقاله
- خرمشاهى بهاءالدين، دانشنامۀ قرآن، ج اول، ص256.
- مقدمۀ مؤلف و متن کتاب.