أعلام القرآن

أعلام القرآن اثر عبدالحسين شبسترى، معرفى برخى از اعلامى است كه در قرآن مجيد ذكر گرديده است. کتاب به زبان عربى و در سال 1414ق نوشته شده است.

أعلام القرآن
پدیدآوران	شبستری، عبدالحسین (نویسنده)
ناشر	دفتر تبليغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1379 ش
چاپ	1
شابک	‎964-424-715-9
موضوع	قرآن - قصه‌ها قرآن ‏-‏ نام‏های تاریخى
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏87‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏2‎‏الف‎‏6
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

علاقه زياد نویسنده به قصص قرآنى و شخصيت‌هاى ظاهرى و باطنى آن، انگیزه وى از تدوین اثر حاضر بوده است.

ساختار

کتاب با مقدمه مختصرى از نویسنده آغاز و مطالب دربردارنده اعلام مذكور در قرآن مجيد، به صورت صريح و يا ضمنى، بوده كه به ترتيبى كه در قرآن كريم وارد شده، منظم شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، به شيوه كار نویسنده و نحوه تدوین مطالب، اشاره مختصرى شده است.

اين اثر، دربردارنده اكثر اعلام قرآن كريم مى‌باشد، اعم از انبيا و مرسلين و ساير اعلام قرون پيشين و يا معاصر پيامبر اكرم(ص)، بعضى از ملائكه و جن و ساير اعلامى كه در ضمن آيات، اسامى ايشان ذكر گرديده و يا بدون اينكه نامى از آنها برده شود، اشاراتى به آن‌ها گرديده است.

در این میان، زندگى‌نامه مختصرى از كسانى كه در آيات، به نامشان تصريح شده، مانند آدم(ع)، ابراهیم(ع)، اسحاق(ع)، فرعون، هامان و... ارائه گرديده و سپس، آياتى كه در حق ايشان نازل شده و يا مطالب آيه شامل آنها مى‌باشد، به ترتيب وارده در سور قرآن مجيد، ذكر گرديده و در ادامه، به منابع و مراجعى كه زندگى‌نامه این اشخاص در آن مذكور مى‌باشد، به ترتيب حروف الفبا اشاره شده است.

در مورد اعلام قرآن كريم، تاكنون کتاب‌هاى فراوانى نوشته شده اما این اثر، داراى نكات و ویژگى‌هایى است كه شايد بتوان برخى از آن‌ها را در مؤلفه‌هاى زير، خلاصه نمود:

1. در کتاب، در كنار هر نام از نام‌هایى كه در قرآن آمده و يا نام‌هایى كه مطالبى پيرامون آن در قرآن ذكر گرديده، آيات مربوط به آن و شأن نزول هر یک، ذكر شده است.
2. در این اثر، با نام‌ها، چهره‌ها، شخصيت‌ها و امت‌هایى بيشتر از آنچه در ديگر کتاب‌هاى مشابه آمده است، آشنا خواهيم شد؛ به همین جهت امتياز ديگر این کتاب، شمول و گستردگى مطالب آن است.
3. در این کتاب، علاوه بر دسته‌بندى آيات در مورد «اعلام قرآن»، بيوگرافى مختصر و مفيدى نيز از افراد و اعلام مورد بحث، آورده شده است.
4. مؤلف در کتاب خویش، نام و نشان چهره‌ها و اعلامى را كه قرآن، نام آن‌ها را نياورده ولى آنان را با صفات و ویژگى‌ها و كارهاى مثبت و منفى معرفى كرده است، همه را با پژوهش در تاريخ، تفاسير و روايات، يافته و ذكر كرده است.
5. امتياز و ویژگى ديگر کتاب، ذكر منابع گسترده و فراوان در هر بخش، پيرامون مطالب مطرح شده در آن مى‌باشد كه دست محقق را برای تحقيقات بيشتر، باز گزارده و كمك مهم و مفيدى محسوب مى‌شود.

از جمله اعلام مذكور در کتاب، مى‌توان به اسامى زير اشاره نمود: آدم(ع)، آزر، آسيه بنت مزاحم، آصف بن برخیا، ابراهیم خليل(ع)، ابليس، ابوبكر بن ابى قحافه، بحيرا راهب، برصيصا، برنابا، بلعم باعورا، بلقيس ملكه سبا، جابر انصارى، جالوت، جبرئيل، جعفر طيار، حبيب نجار، حرقوص بن زهير، حسان بن ثابت، حسن مجتبى(ع)، حسین بن على(ع)، نبى الله داود(ع).

وضعيت کتاب

فهرست مطالب و منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده، در انتهاى کتاب آمده است.

در پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع پرداخته شده است.

پانویس

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. شبسترى، عبدالحسين، «معرفى کتاب إرشاد الأذهان إلى أعلام القرآن (ج 1)»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: پيام قرآن، تابستان 1373، شماره 3، صفحه 73 تا 75.