أجود التقريرات

أجود التقريرات، به زبان عربى، تقرير درس خارج اصول آیت‌الله میرزا محمدحسین غروى نايينى(1276 - 1355ق)، است كه توسط حضرت آيت‌الله سيد‌ ‎ابوالقاسم خویى(1317 - 1413ق)، نگاشته شده است. اين کتاب، حاصل تقرير آخرين دوره درس خارج اصول مرحوم نايينى است، لذا شامل آخرين نظريات دقيق و مبانى تأسيسى و متقن آن عالم انديشمند مى‌باشد و از ارزش و اعتبار خاصى برخوردار است و مورد توجه و استفاده فراوان اساتيد و طلاب، در درس‌هاى خارج اصول حوزه علمیّه قم و نجف اشرف مى‌باشد. آيت‌الله سيد‌ ‎ابوالقاسم خویى، نگارش این کتاب را از سال 1345ق كه سال شروع آخرين دوره درس خارج اصول مرحوم نايينى در نجف اشرف بوده، شروع كرده و در سال 1352ق كه سال پایان درس مزبور است، به پایان برده است.

أجود التقریرات
پدیدآوران	نایینی، محمدحسین (محاضر) خویی، ابوالقاسم (مقرر)
عنوان‌های دیگر	اجود التقریرات: تقریرات آیت‌الله نائینی
ناشر	کتابفروشی مصطفوی
مکان نشر	قم - ایران
چاپ	1
موضوع	اصول فقه شیعه - قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏9‎‏الف‎‏3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

کتاب، در دو جلد تنظيم شده است؛ جلد اول، حاوى یک مقدمه و پنج مقصد است و جلد دوم، مشتمل بر دو مقصد، یک خاتمه و یک تنبيه مى‌باشد.

گزارش محتوا

حضرت آیت‌الله خویى، در مقدمه کتاب، مى‌گوید: «... من بارها در آنچه از جلسات درس استاد بزرگوارم نوشته بودم، نظر كرده‌ام... و برخى از عبارت‌هاى ايشان را برای توضيح بيشتر تغيير داده‌ام، بدون آنكه به مطلب خللى وارد آورم و برخى از مطالب را كه به ذهنم خطور كرده، با رعايت اختصار بر آن افزوده‌ام؛ به نحوى كه از عنوان تعليقه خارج نگردد. از خداوند متعال در انجام این مهم يارى مى‌جویم...» مقدمه کتاب، داراى دو فصل است؛ فصل اول، مشتمل بر تعريف، موضوع، فايده و رتبه علم اصول و فصل دوم، درباره پاره‌اى از مباحث لغوى است. مقصد اول، در مورد اوامر است و در ضمن نه فصل، مباحث مربوط به ماده امر، صيغه امر، اجزاء، عدم دلالت دليل ناسخ و منسوخ بر جواز در صورت نسخ وجوب، امر به امر، امر آمر با وجود عالم بودن وى به انتفاء شرط امر، تعلق اوامر به طبايع يا افراد، مقدمه واجب و اقتضاء را مطرح كرده است. مقصد دوم، درباره نواهى است و در ضمن دو فصل، مباحث مربوط به متعلق نواهى و اجتماع امر و نهى را بررسى كرده است. مقصد سوم، درباره مفاهيم است و در ضمن چهار فصل، مباحث مربوط به مفهوم شرط، مفهوم وصف، مفهوم غايت و مفهوم حصر را بيان كرده است. مقصد چهارم، درباره عموم و خصوص است و در ضمن چهار امر و نه فصل، مباحث مربوط به تفاوت بين عام و مطلق شمولى، اقسام قضيه، اقسام عموم، حقيقت بودن يا مجاز بودن عام مخصص، حجت بودن عام مخصص در غير افراد مخصص، سرايت يا عدم سرايت اجمال مخصص مجمل به عام، اشتراط يا عدم اشتراط فحص از مخصص در جواز عمل به عمومات کتاب و سنت پس از فراغت از عدم اختصاص حجيت آنها به خصوص مشافهين، اختصاص يا عدم اختصاص خطابات شفاهى به حاضرين در مجلس تخاطب، تعقيب عام با ضمیرى كه به برخى از افراد آن بازمى‌گردد، آمدن استثنا در پى جمله‌هاى متعدد، تعارض عموم و مفهوم، تخصيص عام قرآنى با خبر واحد و مخصص واقع شدن خاص نسبت به عام در فروض مختلف را مطرح كرده است. مقصد پنجم، در ضمن چهار فصل، مباحث مربوط به مطلق و مقيد و مجمل و مبين را طرح كرده است. مقصد ششم، حاوى مباحث قطع و امارات معتبر است. مقصد هفتم، در ضمن چهار مبحث، مطالب مربوط به اصول عمليه را بررسى كرده است. خاتمه، حاوى مباحث تعادل و تراجيح است. جلسات درس محقق نايينى از پربارترين و ارزش‌مندترين درس‌هاى حوزه علمیّه نجف بوده است. این جلسات، از سطحى عالى برخوردار بوده و طلاب مبتدى و حتى متوسط نمى‌توانستند از آن بهره ببرند و فقط علماى برجسته حوزه علمیّه نجف از افادات سنگین و پرمحتواى ايشان بهره‌مند مى‌گشتند.

نسخه‌شناسى

جلد اول کتاب أجود التقريرات، نخستين بار در لبنان و در شهر صيدا، در سال 1348ق، به چاپ رسيده و دومین بار همراه تعليقات مؤلف، در سال 1367ق، در ایران به چاپ رسيده است. جلد دوم نيز در سال 1354ق، در صيدا به چاپ رسيد ‎و سپس در ایران از روى آن افست شد. اين کتاب، در سال 1419ق، توسط مؤسّسه صاحب الأمر(عج) طی سه سال تحقيق شده و در چهار مجلد با کیفیت عالی و جلد گالینگور به چاپ رسيده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب