آسیب‌شناسی و روش‌شناسی تفسیر معصومان علیهم‌السلام
آسیب‌شناسى و روش‌شناسى تفسیر معصومان علیهم‌السلام اثرى است به زبان فارسی که توسط آقاى على‌اکبر رستمى به نگارش درآمده است. و در آن جایگاه و نقش روایات تفسیرى معصومان(ع) در تفسیر و آسیب‌شناسى و روش‌شناسى آن به بحث نهاده شده است.
| آسیب‌شناسی و روش‌شناسی تفسیر معصومان علیهم‌السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رستمی، علی‌اکبر (نویسنده) |
| ناشر | کتاب مبين |
| مکان نشر | رشت - ایران |
| سال نشر | 1380 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-437-043-0 |
| موضوع | ائمه اثناعشر - جنبههای قرآنی
تفاسیر شیعه - بررسی و شناخت تفسیر - فن |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 91/5 /ر5آ5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب شامل یادداشتى از «دبیرخانه نمایشگاه قرآن کریم»، چکیده‌اى از مطالب کتاب، فهرست مطالب، پیشگفتار نویسنده و چهار فصل است، در پایان هم منابع و ماخذ عربی و فارسی بیان شده است.
انگیزه پژوهش
پیوند ریشه‌دار و استوار قرآن و عترت، لزوم پژوهش ژرف سخنان تفسیرى ایشان را برای تفسیرپژوهان، به منظور ارائه تفسیرى قابل اطمینان از قرآن آشکار مى‌سازد. اما بهره‌مندى از این سخنان نیازمند شناسایى آسیب‌ها و آفاتى است که در گذر زمان باعث ایجاد ناراستى‌هایى در دو حوزۀ سند و متن آنها شده است.در این کتاب جایگاه و نقش روایات تفسیرى معصومان(ع) در تفسیر و آسیب‌شناسى و روش‌شناسى آن به بحث نهاده شده است. قبل از ورود به موضوع اصلى، ابتدا دربارۀ پیوند معصومان(ع) با قرآن، با توجه به روایاتى چون حدیث شریف ثقلین، سخن به میان آمده [۱]و گفتار شمارى از عالمان برجسته شیعه و اهل تسنن دربارۀ سند و محتواى آن بازگو شده است.در ادامه به طرح پرسشى دربارۀ روایات تفسیرى و پاسخ آن پرداخته شده و آن اینکه آیا مى‌توان با همان ملاک و روش ارزشگذارى روایات در حوزۀ فقه به سراغ روایات تفسیرى رفت.دیدگاه شمارى از مفسران و صاحب نظران در این زمینه که آیا تعبدبه روایات تفسیرى همانند تعبد به روایات فقهى جایز است یا نه، مطرح شده است.نگارنده پس از مقایسه‌اى میان آنچه در فقه گفته شده با آنچه در اصول گفته مى‌شود، دیدگاه‌هاى مخالف نظریه امکان تعبد به روایات تفسیرى را بیان و سپس تحلیلى در ثمرۀ عملى آن دو ارائه نموده است.[۲] در فصلى دیگر از کتاب، آسیب‌ها و آفاتى نظیر خلط تفسیر و تأویل(ظاهر و باطن)، غلوّ، اسرائیلیات و...که دامنگیر روایات تفسیرى است با راهکارهاى عملى شناخت آن بررسى شده است[۳]. و در نهایت شمارى از روشهاى تفسیرى معصومان علیهم‌السلام همچون تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر ظاهر و باطن قرآن، تفسیر از رهگذر تمثیل، تفسیر واژگانى و بهره‌گیرى از قواعد زبان عربى در تفسیر برخى آیات، به تفصیل مورد بررسى قرار گرفته و چگونگى کارآیى و کارآمدى هریک با مثالهاى آن توضیح داده شده است.[۴]
گزارش محتوا
فصل اول: «پیوند معصومان(ع) با قرآن» به بررسى عناوین ذیل مى‌پردازد: جایگاه پیامبر(ص) در ساحت قرآن، عترت و قرآن، حدیث ثقلین، نگاهى به سند حدیث، شمار جانشینان پیامبر(ص)، میراث تفسیرى معصومان(ع) و....[۵] فصل دوم: «جایگاه و نقش روایت در تفسیر» عناوینى چون:ضرورت بحث، اعتبار خبر واحد در فقه از نگاه شیعه، چارچوب حجیت خبر واحد، چگونگى حجیت خبر واحد نزد اهل تسنن، ارزش روایت در تفسیر از دیدگاه شیعه، اهل سنت و روایات تفسیرى و... را دربرمى‌گیرد.[۶] فصل سوم: «آسیب‌شناسى روایات تفسیرى و راه‌حل‌هاى آن» به ضرورت آسیب‌شناسى، روش پالایش روایات تفسیرى، آسیب‌هاى تفاسیر روایى و راه‌حل‌هاى آن مى‌پردازد.[۷] فصل چهارم: «روشهاى تفسیرى معصومان علیهم‌السلام»: چیستى روش‌شناسى، ضرورت و نقش روش‌شناسى در تفسیر، تفسیر قرآن به قرآن، تفسیر ظاهر و باطن قرآن، جرى و تطبیق، حقیقت «جرى»، خاستگاه «جرى»، نسبت «جرى» با معناى نخست باطن، گستردگى جرى و تطبیق در روایات تفسیرى، ضوابط تأویل، تفسیر از رهگذر تمثیل، تفسیر واژگانی و بهره‌گیرى از قواعد زبان عربى در تفسیر برخى آیات، مورد بحث و بررسى قرار مى‌گیرد.[۸] در پایان هم فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده کتاب، به همراه خلاصه انگلیسى مطالب کتاب درج شده است.[۹]
نسخه‌شناسى
کتاب به قلم آقاى على‌اکبر رستمى نگاشته و در قطع وزیرى با جلد شومیز در 204 صفحه برای بار نخست در سال 1380 شمسى از سوی «انتشارات کتاب مبین» رشت به چاپ رسیده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب