آئینه جام
آئینه جام؛ دیوان حافظ همراه با یادداشتهای استاد مطهری، مجموعه‌ای از اظهارنظرهای کم‌برگ و پربار اسلام‌شناس معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم)، درباره روش و محتوای اشعار حافظ است که می‌تواند باعث آشنایی بیشتر با شخصیت و اندیشه معنوی شاعر عارف قرن هشتم، حافظ شیرازى (متوفای 792ق) شود. هدف از این یادداشت‌ها، آشنایی اجمالی است و مشروح نظرات استاد را در دیگر کتابش، عرفان حافظ، می‌توان یافت.
| آئینه جام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حافظ، شمس‌‌الدین محمد (نويسنده)
مطهری، مرتضی (محشی) قزوینی، محمد (مصحح) غنی، قاسم (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | ديوان خواجه شمس‌الدين محمد حافظ شيرازی ** دیوان حافظ همراه با یادداشتهای استاد مطهری |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1372ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 8ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | آ9 5424 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اهمیت و جایگاه علمی
شوراى نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری با اشاره به منزلت ادبی و عرفانی دیوان اشعار لسان‌الغیب شیرازی در بین فارسی‌زبانان و حتی ملت‌های دیگر، تأکید کرده است که اظهار نظر درباره این شاهکار ماندگار، نیازمند آشنایی کامل با ادبیات فارسی و عربی و مهم‌تر از آن، شناخت عرفان اسلامی است و استاد شهید مطهری از معدود کسانی بشمار می‌رود که چنین صلاحیتی را بی‌تردید دارند. پس امید است این یادداشت‌ها، هادی و راهنمای شیفتگان شعر حافظ و موجب فهم بهتر مضامین عرفانی آن شود[۱].
هدف و روش
ناشر، یادداشتهای استاد شهید مطهری در این اثر را شامل موارد ذیل دانسته است:
- اظهار نظر کلی از نظر شکلی و مضمونی (که غالباً در آغاز غزل‌ها آمده و با حروفی متمایز مشخص شده است).
- تعیین عنوان‌های بیانگر موضوع اشعار (این عناوین، از ابیات مورد نظر استنباط می‌شود و یا گاهی در خود اشعار به‌روشنی ذکر شده است). ناشر بر طبق همین عناوین، فهرست موضوعی را در پایان کتاب فراهم کرده است.
- تشکیل شبکه ارتباطی (در مواردی که مضامین اشعار، یکسان یا مشابه بوده، استاد در حاشیه به صفحات مورد نظر ارجاع نیز داده است و ناشر این موارد را با علامت (ر ک ف) به معنای «رجوع کنید به فهرست موضوعی» مشخص کرده است[۲].
ساختار و محتوا
یادداشتهای استاد مطهری به‌ترتیب دیوان حافظ از آغاز تا انجام نوشته شده است. این حواشی ارزنده، کم‌حجم است؛ جز چند مورد که با تعیین صفحات مورد نظر در ضمیمه پایانی کتاب آمده است[۳].
نمونه مباحث
استاد شهید مطهری عنوان (((عرفانی بسیار عالی))) را شایسته غزلی از حافظ دانسته که در آن آمده است:
| خلوتِ دل نیست جایِ صحبت اَضداد | دیو چو بیرون رود، فرشته درآید.[۴] |
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.