كتاب الأمالي
كتاب الأمالي ، اثر ابوجعفر محمد بن حسن بن على طوسى، معروف به شيخ طوسى، مجموعهاى است از روايات، در باره موضوعهاى متنوع، اعم از مناقب اهلبيت و بهويژه اميرالمؤمنين(ع)، سيره رسولالله(ص) و تاريخ حوادث و وقايع صدر اسلام و جز اينها. اين مجموعه ارزشمند، حاصل 49 درس (املا) است كه شيخ آن جلسات را از تاريخ ربيعالاول سال 455ق، در يكى از رواقها يا شبستانها و مساجد اطراف بقعه مطهر اميرالمؤمنين(ع) در نجف اشرف آغاز نموده و بهطور كموبيش منظم، تا روز 8 ذىالحجه سال 458ق، به پايان رسانده است [۱]. حاصل اين مجالس، خواندن و املاى 1537 حديث بر شنوندگان آن مجالس بوده است و بدينوسيله شيخ، علم خود را كه از پيشينيان و مشايخ خود تلقى كرده بود و در حفظ و نگهدارى آن سعى و كوشش فراوان نموده بود، با امانتى وصفناپذير در سالهاى پايانى عمر مباركش به اخلاف و شاگردان انتقال داده است [۲]. از آنجا كه نسخه ديگرى از اين اثر، در نرم افزار موجود مىباشد، در اين نوشتار، به معرفى نسخهاى پرداخته شده كه توسط استاد علیاكبر غفارى و بهراد جعفرى، تحقيق و تصحيح شده است. كتاب با دو مقدمه از محققين، آغاز شده است. در مقدمه علىاكبر غفارى، زندگىنامه مختصرى از مؤلف ذكر شده و در مقدمه بهراد جعفرى، اشاره مختصرى شده است به اعمال صورتگرفته پيرامون تحقيق كتاب [۳]. احاديث روايتشده در اين كتاب، باآنكه مطابق مذهب اماميه مىباشد، بااينحال بسيارى از روات آنها، از عامه و اهل سنت هستند و لذا محقق، ابتدا به شرح حال و تخريج وثاقت ايشان از كتب زير پرداخته است: «تقريب التهذيب» و «تهذيب التهذيب» از ابن حجر عسقلانى، »ميزان الاعتدال» و »لسان الميزان» اثر ذهبى، «تاريخ بغداد» از خطيب، »تاريخ الري» از ابوحاتم رازى و.... وى در ترجمه رجال اين روايات، از كتب زير بهره برده است: «حلية الأولياء» اثر ابونعيم، »الاستيعاب» تأليف ابن عبدالبر، «الإصابة في تمييز الصحابة» از ابن حجر عسقلانى، »المعارف» تأليف ابن قتيبه دينورى، »المحبر» اثر حبيب بن اميه بغدادى و... [۴] محقق پس از دقت در مقابله نسخ با يكديگر، با استفاده از كتب شروح شيعه و عامه، مواردى را كه نياز به شرح و توضيح داشته تشريح كرده است. در مواردى كه در نسخ، اختلافى وجود داشته، عبارت صحيح در متن و مخالف آن، در ذيل نوشته شده و در مواردى كه نسخ متفق، ولى به نظر محقق اشتباه بوده، عبارت متفق عليه در متن اصلى قرار گرفته و قول صواب، در ذيل آن درج گرديده است. فهرست مطالب، اعلام و آيات مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است.
| لأمالي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طوسي، محمد بن حسن (نويسنده)
غفاري، علياکبر (مصحح) جعفري، بهراد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الامالي |
| ناشر | دار الکتب الإسلامية |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1380ش |
| شابک | 964-440-216-2 |
| موضوع | احاديث شيعه - قرن 5ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 130 /ط9الف8 1380 |
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- انصارى قمى، محمدرضا؛ مهدوىراد، محمدعلى؛ حسينزاده، حسن؛ نبوى، عبدالمحمد؛ تهرانى، محمدحسن؛ عابدى، احمد و بديعى، محمد »معرفىهاى اجمالى»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: آئينه پژوهش، مرداد و شهريور 1373، شماره 26 [۵].