گزیده تقدیمنامه کتابها در ایران (از سال 1357 تا 1401 ش) «مادر، فراوانترین سوژه تقدیمنامه کتابها در ایران»
گزیده تقدیمنامه کتابها در ایران (از سال 1357 تا 1401 ش) «مادر، فراوانترین سوژه تقدیمنامه کتابها در ایران» به کوشش علی صادقزاده وایقان، زینب مرتاضی وایقان، عظیمه نجفقلینژاد ورجوی؛ این کتاب متن تقدیمنامههای متنوع و غیرتکراری 2100 عنوان کتاب است که از بین بیش از 4100 تقدیمنامه انتخاب و تدوین شده است.
| گزیده تقدیمنامه کتابها در ایران (از سال 1357 تا 1401 ش) «مادر، فراوانترین سوژه تقدیمنامه کتابها در ایران» | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صادقزاده وایقان، علی (نویسنده)
مرتاضی وایقان، زینب (نویسنده) نجفقلینژاد ورجوی، عظیمه (نویسنده) |
| ناشر | دانش حوزه |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | ۱۴۰۲ |
| شابک | 9ـ80ـ8893ـ964ـ978 |
| کد کنگره | |
ساختار
این اثر در قالب هفده گروه موضوعی و تخصصی تنظیم شده و نمایههای دوازدهگانه بر غنای آن افزوده است.
گزارش کتاب
ساختار بیشتر کتابهای منتشرشده از سه بخش عمده، شامل الف) واحدهای پیش از متن؛ ب) متن؛ ج) واحدهای پس از متن تشکیل شده است. بخش پیش از متن کتاب میتواند یازده واحد را دربر بگیرد: صفحه عنوان کوتاه، لوحۀ آغاز، صفحه عنوان، صفحه حقوق، صفحه اهدا یا تقدیم، اپیگراف یا سرلوحه یا اپینگاشت (صفحه شاهد)، یادداشت ناشر یا تقریظ یا پیشگفتارهای دیگران، پیشگفتار مؤلف، سپاسگزاری یا قدردانی یا منابع و مآخذ همده، فهرست مطالب یا فهرست گنجانیدهها یا فهرست گنجاندهها، فهرست تصویرها یا اشکال و فهرست جدولها و نمودارها.
از یازده واحد پیش از متن، ده واحد اطلاعاتی دربارۀ محتوا و موضوع کتاب، انگیزۀ تدوین، پدیدآورندگان کتاب، اهمیت و جایگاه کتاب، مخاطبان کتاب، چاپها و ویرایشهای قبلی، بقیۀ مجلدات و... ارائه میدهند؛ اما واحد «اهدا یا تقدیم» تنها واحدی است که در بیشتر موارد با ده واحد دیگر و همچنین حالوهوای کتاب ارتباط ندارد؛ فقط در مواردی نادر ممکن است به دانشمندی مرتبط با موضوع کتاب اهدا یا تقدیم شده باشد که در این حالت نیز ادبیات و واژههای بهکاررفته در متن «اهدا یا تقدیم»نامه، متفاوت از ادبیات و شیوۀ نگارش سایر واحدها و متن کتاب است.
تقدیمنامهنویسی تاریخچهای به درازی تألیف کتاب دارد. آنچه اکنون تغییر کرده، محل و شیوه و انگیزه و تنوع مخاطب است. تقدیمنامهنویسی و نگارش به نام و برای شاهان و ملوک از دیرباز در بسیاری از فرهنگها، از جمله در فرهنگ اسلامی رواج داشته است؛ از جمله در قرن دوم هجری تألیف کتاب «سیره نبوی» ابناسحاق است. به نقل مورخان وی از مدینه به حیره آمد و کتاب سیره خود را برای ابوجعفر منصور تألیف کرد.
این کتاب متن تقدیمنامههای متنوع و غیرتکراری 2100 عنوان کتاب است که از بین بیش از 4100 تقدیمنامه انتخاب و تدوین شده است. این اثر در قالب هفده گروه موضوعی و تخصصی تنظیم شده و نمایههای دوازدهگانه بر غنای آن افزوده است.
شیوۀ تنظیم تقدیمنامهها در بیشتر گروهها بدین ترتیب است: هر گروه به موضوعها یا طبقههای فرعی تقسیم شده است؛ موضوعها یا طبقههای فرعی به ترتیب حروف الفبای فارسی یا از کل به جزء قرار گرفتهاند؛ در هر موضوع یا طبقۀ فرعی، تقدیمنامهها مجدد بر اساس تعداد مخاطبان، به موضوعها یا طبقههای فرعیتر تقسیم شده و به ترتیب از کمتر به بیشترین مخاطب تنظیم شده است؛ در تنظیم موضوعها یا طبقههای فرعیتر، به استثنای اولین مخاطب یا مخاطبان، بقیۀ مخاطبان بدون درنظرگرفتن ترتیب نگارنده در متن تقدیمنامه به ترتیب الفبای فارسی تنظیم شده است.
بررسیها نشان میدهد «مادر» بیشترین فراوانی و استفاده را بین مخاطبان تقدیمنامۀ کتابها دارد؛ به همین دلیل این کتاب «مادر، زیباترین سوژۀ صفحههای تقدیم» نیز نام گرفته است. این کتاب افزون بر اینکه منبعی برای دانشجویان و پژوهشگران به منظور نوشتن تقدیمنامه است، هدیهای سودمند برای قدردانی از والدین، همسر، فرزندان، دوستان و استادان به شمار میآید.[۱]
پانويس