عمليات مسلم بن عقيل
عملیات مسلم بن عقیل، تألیف علیرضا لطفاللهزادگان، 61 روز از دوران جنگ تحمیلی عراق و ایران را در بر میگیرد و حاوی ۹۹۱ گزارش روزنامهای درباره جنگ ایران و عراق و موضوعات مرتبط از تاریخ اول شهریور تا سیام مهر 1361 است.
| عمليات مسلم بن عقيل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لطف الله زادگان، علیرضا (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | آزادی ارتفاعات سومار و تهدید مندلی صدور قطعنامه ۵۲۲ شورای امنیت |
| ناشر | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. مرکز اسناد دفاع مقدس |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1391ش |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م۵ل۶ 1606 DSR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تمرکز اصلی کتاب بر عملیات «مسلم بن عقیل» و رویدادهای مربوط به تصویب «قطعنامه ۵۲۲» سازمان ملل قرار دارد.
انگیزه تألیف
هدف از تألیف این کتاب، که نتیجه چندین سال تلاش در مراحل مختلف طراحی، تحقیق، تدوین، ارزیابی و ویرایش است، گردآوری و تهیه مجموعه بزرگی از روزنامههای مرتبط با جنگ ایران و عراق با تأکید بر دو عنوان کلیدی یعنی «عملیات مسلم بن عقیل، آزادی ارتفاعات سومار و تهدید مندلی» و «تصویب قطعنامه ۵۲۲» بوده است[۱].
ساختار
بر اساس نظم تاریخی، ۹۹۱ گزارش روزنامه تنظیم شده است؛ به این صورت که هر روز از روزنامه بهمنزله یک فصل تلقی شده و شامل چندین گزارش، تفسیر و تحلیل از وقایع مربوط به آن روز میباشد[۲].
ویژگیها
کتاب مبتنی بر جمعآوری و تدوین گزارشهای مطبوعاتی است که ویژگیهای زیر را دارد:
- استفاده از محتوای روزنامهنگاری: مطالب عمدتاً در قالب اخبار و گزارشهای روزنامهای ارائه شده است و جنبههای نظامی و غیر نظامی جنگ را پوشش میدهند[۳].
- شامل تحلیل و تفسیر: در ضمیمه گزارشهای هر روز، تفسیر و تحلیلهایی از وقایع جنگ و مسائل مرتبط نیز افزوده شده است[۴].
- جامعیت در مستندات مطبوعاتی: این اثر با گردآوری نزدیک به هزار گزارش روزنامه در یک بازه زمانی مهم، منبعی کمنظیر برای بررسی وقایع جنگ از منظر رسانهای محسوب میشود.
- گزارش روزشمار: پس از متن اصلی کتاب، چکیدهای از مطالب کتاب با عنوان «گزارش روزشمار» درج شده است که دارای شمارههایی نظیر شماره گزارشهای متن کتاب میباشد و دستیابی به مطالب مورد نظر را آسان میکند[۵].
گزارش محتوا
- گزارشها و تحلیلهای نظامی: این بخش، به شرح عملیاتهای نظامی مانند «مسلم بن عقیل» در منطقه سومار میپردازد که رزمندگان اسلام در منطقه عمومی سومار بهمنظور عقب راندن نیروهای دشمن از ارتفاعات مرزی، دور کردن تهدید از دشت و شهر سومار، تصرف ارتفاعات سرکوب منطقه و تهدید شهرهای مرزی مندلی و نفتخانه عراق از تاریخ 9 تا 13 مهرماه انجام دادهاند. نیروهای خودی در جریان این عملیات توانستند ارتفاعات مهمی چون «سلمان کشته» در شمال و «گیسکه» در جنوب (به طول 22 کیلومتر) را به تصرف درآورند و به تثبیت مواضع خود در منطقه پرداختند[۶]. همچنین، کتاب به عملیات «محرم» میپردازد که پس از عملیات مسلم بن عقیل در منطقه سومار - قرارگاه کربلا - بهمنظور آزادسازی ارتفاعات مرزی حمرین و بخش غربی رودخانه دویرج در محدوده مرزی موسیان تا چمهندی به قرارگاه فتح، انجام شد[۷].
- جنگ اقتصادی و حملات هوایی: بخش قابل توجهی از محتوای کتاب، به مسائل اقتصادی جنگ و بهویژه تلاشهای عراق برای اخلال در صادرات نفت ایران اختصاص دارد. گزارشها نشان میدهند که عراق برای جلوگیری از بارگیری و تجارت از بنادر جنوبی ایران (مانند جزیره خارک و بندر امام خمینی(ره))، از تسلیحات هوایی استفاده کرد[۸].
- نمونه گزارش: یکشنبه 4 مهر 1361: امروز قرارگاه مرکزی نجف، مأموریت و محدوده عملیاتی هریک از یگانهای عملکننده در عملیات آینده (مسلم بن عقیل) را به فرماندهان این یگان ابلاغ کرد.
آیتالله سید علی خامنهای رئیس جمهور و رئیس شورای عالی دفاع، صبح امروز بههمراه سرهنگ صیاد شیرازی برای بازدید از جبهههای غرب به سرپل ذهاب سفر کرد و مواضع و استحکامات رزمندگان را مورد بازدید قرار داد[۹].
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار، مقدمه و متن کتاب.