هداية المسترشدين

هداية المسترشدين و الردّ على أهل البدع، از آثار قاضی و متکلم نامدار اشعری عراقی، ابوبکر باقلانی (متوفاى 403ق در بغداد) می‌کوشد به نقادی و ردّ آرای اعتقادی کسانی بپردازد که از دیدگاه او بدعت‌گذار و ملحد هستند. این اثر به بحث‌های گوناگون کلام اسلامی از جمله صفات الهی و مسأله رؤیت خدای متعال در آخرت، با استناد به احادیث و آیات قرآنی و مباحث ادبیات زبان عربی توجه دارد. پژوهشگران معاصر، استاد علوم قرآن و مطالعات قرآنی در دانشکده علوم شرعی دانشگاه توبینگن، دکتر عمر یوسف عبدالغنی حمدان و بانوی کارشناس کتابخانه‌ها و اطلاعات و پژوهشگر در زمینه میراث خطی عربی تغرید محمَّد عبدالرحمن حمدان این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده‌اند. نسخه خطی اثر حاضر ناقص است و متن کامل آن در دسترس نیست.

هداية المسترشدين
پدیدآوران	باقلانی، محمد بن طیب (نويسنده) حمدان، عمر یوسف عبد الغنی (محقق) حمدان، تغرید محمد عبد الرحمن ( محقق)
سال نشر	1444ق - 2022م
چاپ	1
شابک	‎978-9923-9890-1-2
موضوع	کلام اهل سنت - قرن4ق. - اهل سنت - عقاید - کلام اشعری - قرن 4ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	4هـ2ب 204 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، هداية المسترشدين (ابهام‌زدایی) را ببینید.

هدف و روش

• محققان، بر چند نکته تأکید کرده‌اند:

1. اندیشه تصحیح کتاب «هدایة المسترشدین» بیش از ده سال پیش و در چارچوب یک طرح بزرگتر با عنوان «بازکشف عقلانیت الهیاتی در اعصار اسلامی میانه» در «مجلس بحوث اروپایی» (شورای تحقیقات اروپا) مطرح شد. در آن زمان، استاد زابینه اشمیتکه بر این برنامه نظارت داشت و چهار نسخه خطی از کتاب (نسخه‌های سن پترزبورگ، تاشکند، فاس و قاهره) برای تحقیق فراهم شد. اما به دلیل مشغله زیاد، از ادامه کار انصراف داد و عذرخواهی کرد و این کار به تعویق افتاد.
2. انتشار این مجموعه به دلایل مختلفی با تأخیر مواجه شد. از جمله این دلایل می‌توان به حجم زیاد کار علمی و آموزشی و همچنین لزوم همکاری با پژوهشگران دیگر اشاره کرد. و سرانجام به خاطر درخواست پژوهشگران و متخصصان و با مساعدت خانم تغرید حمدان، تحقیق و تصحیح این کتاب را انجام دادیم و به پایان رساندیم.
3. هرچند در ابتدا قصد داشتیم مقدمه‌ای مفصل برای کتاب بنویسیم، اما برای تسریع در کار، به ارائه یک مقدمه مختصر و افزودن فهرست‌های راهنما در پایان هر جلد اکتفا کردیم تا این کتاب زودتر به خوانندگان برسد.
4. به دلیل عدم وجود نقطه‌گذاری و شکل حروف و همچنین وجود آسیب‌دیدگی‌های زیاد در نسخه‌های فاس و قاهره، ناچار به مراجعه به «مرکز بیرونی مطالعات شرقی در تاشکند» شدیم که این بازدید به مدت 19 روز به طول انجامید.

ساختار و محتوا

• این اثر از 4 جلد به ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. جلد اول: (از جزء پنجم شروع می‌شود: صفات الهی و مسأله رؤیت خدای متعال و ...)
2. جلد دوم: خلق افعال و...
3. جلد سوم: مسأله استطاعت و ...
4. جلد چهارم: نبوات و ...

نمونه مباحث

• ... ابوهریره و دیگران روایتی آشکار نقل کرده‌اند که صحابه گفتند: «ای رسول خدا! آیا پروردگارمان را خواهیم دید؟» پس به آنان گفت: «آیا ماه را در شب بدر کامل و خورشید را، در حالی که ابری در برابرش نیست، می‌بینید؟» گفتند: «آری». گفت: «به همین ترتیب پروردگارتان را خواهید دید. در دیدن او هیچ مشقت و ازدحامی نخواهید داشت». و این روایت، ثابت و صحیح است و راوی اعتراضی نکرد و هیچ یک از حاضران نگفت: این کی بوده است؟ ما کی چنین چیزی به رسول خدا گفتیم؟ و این کجا بوده است؟ و ...

منابع مقاله

• مقدمه و متن کتاب.