آشتیانی، احمد
ولادت
«ميرزا احمد آشتيانى»، فقيه و فيلسوف شيعى امامى، چهارمين و كوچك‌ترين فرزند ميرزا حسن مجتهد آشتيانى، فقيه سرشناس روزگار ناصرالدين شاه و مظفرالدين شاه قاجار، در حدود سال 1261-1300ش در تهران به دنيا آمد.
تحصیلات
وى پس از تحصيل علوم مقدماتى، چندى در درس فقه و اصول پدرش حاضر گرديد. پس از رحلت او، تحصيلاتش را نزد علماى ديگرى مانند سيد محمد يزدى، ميرزا هاشم رشتى، حكيم کرمانشاهى و حكيم اشكورى، شيخ مسيح طالقانى، ميرزا شهاب‌الدين نيريزى شيرازى و آخوند ملا محمد هديجى زنجانى و سيد عبدالكريم لاهيجى دنبال كرد و آنگاه در مدرسه سپهسالار به تدريس معقول و منقول مشغول شد. پس از مدتى حكمت مشاء، حكمت متعاليه، عرفان نظرى، طب و رياضيات و نجوم را آموخت و به مقاطع بالاى علمى رسيد. در سال 1340ش و در چهل سالگى رهسپار نجف شد و افزون بر كسب فيض از محضر استادانى چون ميرزاى نائينى و آقاضياءالدين عراقى، خود نيز مجلس درس فلسفه داير ساخت.
ايشان در سال 1350ش پس از اقامت ده ساله در نجف، به ايران بازگشت و بقيه عمر را در تهران به تدريس فقه و اصول و علوم عقلى، تاليف کتاب و ارشاد مردم گذراند. وى علاوه بر احاطه بر علوم عقلى و نقلى، در پزشكى قديم و دانش‌هاى رياضى نيز دستى داشت و خط را به نيكويى مى‌نوشت و با تخلص «واله» شعر مى‌سرود. وى عارفى خوش‌خلق، متواضع، سليم النَّفس، متعبّد و پارسا بود. ميرزا احمد از پنج تن از مراجع زمان يعنى ميرزاحسين نائينى، حايرى يزدى، آقاضياءالدين عراقى، سيد ابوالحسن اصفهانىو حاج آقا حسن بروجردى گواهى اجتهاد داشت.
شاگردان
از شاگردان ايشان مى‌توان به: سيد جلال‌الدين آشتيانى ، ميرزا محمدباقر آشتيانى، حسن حسن‌زاده آملى و سيد عباس طباطبايى اشاره نمود.
آثار:
از ميرزا احمد آشتيانى جمعاً 62 کتاب و رساله و حاشيه باقى‌مانده كه بيش از 27 کتاب و رساله آن به چاپ نرسيده است. از تأليفات چاپ نشده وى 32 حاشيه است كه ميرزا احمد آنها را بر کتاب‌هاى معتبر فقه، اصول، حكمت، معانى و بيان، عرفان، صرف و نحو عربى، هيئت و منطق نوشته است.
از جمله آثار اوست:
- رساله قول ثابت (فارسى)؛
- نامه رهبران (فارسى)؛
- مقالات احمديه (فارسى)؛
- طرائف الحكم (عربى)؛
- لوامع الحقايق فى اصول العقايد (عربى)؛
- چهارده رساله (فارسى)؛
- صدوبيست حديث و چهار رساله عرفانى و فلسفى (عربى)؛
- رساله سرمايه سعادت (فارسى).
وفات
وى در سوم تيرماه 1354 برابر با 14 جمادى‌الثانى 1395 در نودوپنج سالگى در تهران درگذشت و در صحن حرم عبدالعظيم حسنى در رى به خاك سپرده شد.
منبع مقاله:
آشتيانى، احمد، چهارده رساله فارسى، به كوشش رضا استادى، ص 18-24، چهل‌ستون، تهران، 1403ق.
وابسته‌ها
طرایف الحکم یا اندرزهای ممتاز / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
بیست رساله / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
طرائف الحکم (اندرزهای ممتاز) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
مقالات احمديه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
رساله قول ثابت / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
سرمايه سعادت / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
نامه ي رهبران / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
طرائف الحکم يا اندرزهاي ممتاز (3 جلدي) / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
لوامع الحقائق في أصول العقائد / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
117حديث از مکارم الاخلاق / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده