أعلام القرآن
أعلام القرآن اثر عبدالحسين شبسترى، معرفى برخى از اعلامى است كه در قرآن مجيد ذكر گرديده است. کتاب به زبان عربى و در سال 1414ق نوشته شده است.
| نام کتاب | أعلام القرآن |
|---|---|
| پدیدآورندگان | شبستری، عبدالحسین (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 87/8 /ش2الف6 |
| موضوع | قرآن - قصهها
قرآن - نامهای تاریخى |
| ناشر | دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، مرکز انتشارات |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1379 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11553AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
علاقه زياد نويسنده به قصص قرآنى و شخصيت‌هاى ظاهرى و باطنى آن، انگيزه وى از تدوين اثر حاضر بوده است [۱].
ساختار
کتاب با مقدمه مختصرى از نويسنده آغاز و مطالب دربردارنده اعلام مذكور در قرآن مجيد، به صورت صريح و يا ضمنى، بوده كه به ترتيبى كه در قرآن كريم وارد شده، منظم شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به شيوه كار نويسنده و نحوه تدوين مطالب، اشاره مختصرى شده است [۲].
اين اثر، دربردارنده اكثر اعلام قرآن كريم مى‌باشد، اعم از انبيا و مرسلين و ساير اعلام قرون پيشين و يا معاصر پيامبر اكرم (ص)، بعضى از ملائكه و جن و ساير اعلامى كه در ضمن آيات، اسامى ايشان ذكر گرديده و يا بدون اينكه نامى از آنها برده شود، اشاراتى به آنها گرديده است.
در اين ميان، زندگى‌نامه مختصرى از كسانى كه در آيات، به نامشان تصريح شده، مانند آدم (ع)، ابراهيم (ع)، اسحاق (ع)، فرعون، هامان و... ارائه گرديده و سپس، آياتى كه در حق ايشان نازل شده و يا مطالب آيه شامل آنها مى‌باشد، به ترتيب وارده در سور قرآن مجيد، ذكر گرديده و در ادامه، به منابع و مراجعى كه زندگى‌نامه اين اشخاص در آن مذكور مى‌باشد، به ترتيب حروف الفبا اشاره شده است.
در مورد اعلام قرآن كريم، تاكنون کتاب‌هاى فراوانى نوشته شده اما اين اثر، داراى نكات و ويژگى‌هايى است كه شايد بتوان برخى از آنها را در مؤلفه‌هاى زير، خلاصه نمود:
1- در کتاب، در كنار هر نام از نام‌هايى كه در قرآن آمده و يا نام‌هايى كه مطالبى پيرامون آن در قرآن ذكر گرديده، آيات مربوط به آن و شأن نزول هر يك، ذكر شده است.
2- در اين اثر، با نام‌ها، چهره‌ها، شخصيت‌ها و امت‌هايى بيشتر از آنچه در ديگر کتاب‌هاى مشابه آمده است، آشنا خواهيم شد؛ به همين جهت امتياز ديگر اين کتاب، شمول و گستردگى مطالب آن است.
3- در اين کتاب، علاوه بر دسته‌بندى آيات در مورد «اعلام قرآن»، بيوگرافى مختصر و مفيدى نيز از افراد و اعلام مورد بحث، آورده شده است.
4- مؤلف در کتاب خويش، نام و نشان چهره‌ها و اعلامى را كه قرآن، نام آنها را نياورده ولى آنان را با صفات و ويژگى‌ها و كارهاى مثبت و منفى معرفى كرده است، همه را با پژوهش در تاريخ، تفاسير و روايات، يافته و ذكر كرده است.
5- امتياز و ويژگى ديگر کتاب، ذكر منابع گسترده و فراوان در هر بخش، پيرامون مطالب مطرح شده در آن مى‌باشد كه دست محقق را براى تحقيقات بيشتر، باز گزارده و كمك مهم و مفيدى محسوب مى‌شود [۳].
از جمله اعلام مذكور در کتاب، مى‌توان به اسامى زير اشاره نمود: آدم (ع)، آزر، آسيه بنت مزاحم، آصف بن برخيا، ابراهيم خليل (ع)، ابليس، ابوبكر بن ابى قحافه، بحيرا راهب، برصيصا، برنابا، بلعم باعورا، بلقيس ملكه سبا، جابر انصارى، جالوت، جبرئيل، جعفر طيار، حبيب نجار، حرقوص بن زهير، حسان بن ثابت، حسن مجتبى (ع)، حسين بن على (ع)، نبى الله داود (ع) .
وضعيت کتاب
فهرست مطالب و منابع و مآخذ مورد استفاده نويسنده، در انتهاى کتاب آمده است.
در پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
1- مقدمه و متن کتاب.
2- شبسترى، عبدالحسين، «معرفى کتاب إرشاد الأذهان إلى أعلام القرآن (ج 1)»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: پيام قرآن، تابستان 1373، شماره 3، صفحه 73 تا 75.