مرسوم الخط

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

مرسوم الخطّ، از آثار نحوى، لغت‌شناس، مفسر و قرائت‌شناس عراقی، ابوبکر محمد بن قاسم بن محمد بن بشار انباری مشهور به ابن انباری (متوفای 328ق)، است که چگونگی نگارش واژگان قرآنی و «رسم‌الخطّ مصحف عثمانی» را توضیح می‌دهد.

مرسوم الخط
مرسوم الخط
پدیدآورانابن انباری، محمد بن قاسم (نويسنده) ضامن، حاتم صالح (محقق)
ناشر[بی نا]
مکان نشر[بی جا] - [بی جا]
سال نشر1429ق - 2008م
چاپ1
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
/الف8م4 73 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

حاتم صالح ضامن (متوفای 1434ق)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن انباری و همچنین ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را معرفی کرده است.

هدف و روش

  • نویسنده بدون مقدمه وارد بحث اصلی شده است. [۱]
  • محقق کتاب حاضر را اثری نفیس در باب «رسم‌الخطّ مصحف عثمانی» شمرده که بر اساس سوره‌های قرآن کریم تنظیم شده و با حجم اندکش، معانی بلندی را در خودش جای داده و قدیمی‌ترین اثر در این زمینه است و کسی قدرش را نداند مگر آنکه در آن تأمل ورزد. [۲]
  • وی تأکید کرده است که:
  • ابن انباری کتاب‌های دیگری درباره «رسم‌الخطّ مصحف عثمانی» نیز نوشته که به دست ما نرسیده است از جمله «کتاب المصاحف»، «کتاب الردّ علی من خالف مصحف عثمان» و «کتاب الهجاء».
  • بیشتر مطالبی که در این اثر آمده، در کتاب دیگر نویسنده به نام «إیضاح الوقف و الابتداء» نیز ذکر شده است.
  • همچنین اکثر مطالب این کتاب در المقنع في مرسوم مصاحف أهل الأمصار آمده و نویسنده‌اش ابوعمرو دانی تصریح کرده که از ابن انباری گرفته است. [۳]

ساختار و محتوا

  • این اثر به ترتیب سوره‌های قرآن حکیم تنظیم شده است. ابن انباری از سوره فاتحه شروع کرده و با سوره کافرون کتابش را پایان داده است. در آن، 82 سوره بررسی شده و سخنی درباره 32 سوره دیگر نیامده است. [۴]

نمونه مباحث

  • بسمله را بدون الف نوشتند. [۵] منظور این است که در «بسم الله الرحمن الرحیم»، اولین حرف از واژه «اسم» حذف شده است. (ب + اسم = باسم ⬅ بسم)
  • سوره فجر: مصحف‌های اهالی عراق همه با هم یکسان است و «اذا یسر» را بدون «ی» نوشته‌اند و... [۶] یعنی بجای «یسری»، «یسر» نگاشته‌اند.

پانویس

  1. ر.ک: متن کتاب، ص17.
  2. مقدمه محقق، ص5.
  3. همان، ص7.
  4. ر.ک: همان، ص7.
  5. متن کتاب، ص17.
  6. همان، ص105.

منابع مقاله

  • مقدمه محقق و متن کتاب.


وابسته‌ها