التربيع و التدوير
التربيع و التدوير، اثر ابوعثمان عمر بن بحر (۱۶۰-۲۵۵ق)، معروف به جاحظ، متکلم و ادیب معتزلى، مجموعه‌ای است از سخنان کنایه‌آمیز و طنزگونه او که با تحقیق شارل پلا (عربی‌دان فرانسوی و ویراستار دانشنامه اسلام و عضو فرهنگستان کتیبه‌شناسی و زبان‌های باستانی فرانسه) (1914-1992م)، منتشر شده است.
| التربيع و التدوير | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جاحظ، عمرو بن بحر (نويسنده) پلات، شارل (محقق) |
| سال نشر | 1955م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ادبیات عربی - قرن ۳ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ ۷۵۳۰/ج۲ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محقق مقدمه‌ای را به زبان فرانسه نوشته و در آن، منابعی را که به آنها استناد نموده و چند زندگی‌نامه از اعلام و بزرگانی که نام ایشان در کتاب آمده، ذکر نموده و برخی از مهم‌ترین واژگان و مفردات کتاب را به فرانسه ترجمه کرده است. وی این کتاب را مجموعه‌ای از مسائل پیچیده‌ای معرفی کرده که جاحظ آنها را برای احمد بن عبدالوهاب مطرح نموده و از او پرسیده و سپس خود جاحظ، با کنایات طنزگونه معروف خود، به آنها پاسخ داده است. وی او را در این زمینه، به نویسنده مشهور فرانسوی «لابرویر» تشبیه کرده است[۱].
محقق پس از این تعریف، به ذکر تاریخ نگارش کتاب و سخنان احمد بن عبدالوهاب و نیز بیان انگیزه و دلایلی که کتاب به‌خاطر آنها نوشته شده، پرداخته و خلاصه‌ای از وضعیت کتاب را در اختیار خواننده قرار داده است. او معتقد است که پیوند این کتاب با تاریخ اندیشه عرب، بیشتر و قوی‌تر از پیوند آن با تاریخ ادبیات است[۲].
کتاب دربردارنده مجموعا 207 مسئله در موضوعات مختلف است. جاحظ در ابتدای کتاب، احمد بن عبدالوهاب را با زبانی طنزگونه، معرفی و به ذکر مشخصات ظاهری او پرداخته است. وی او را فردی کوتاه‌قد معرفی کرده است که خود ادعا می‌کرد بلندقامت است. به گفته جاحظ، وی فردی نادان، با ظاهری وحشتناک و نامتعارف بود و درعین‌حال، خود ادعا می‌کرد که فردی مقبول و چابک است. جاحظ پس از توصیفات ظاهری این شخص، نادانی او را با تعبیر ظریفی، چنین بیان کرده است: «ادعای او بر آگاهی از انواع علوم، به‌اندازه جهل او از آنها بود» و در ادامه، مسائلی را مطرح کرده و خود بدان پاسخ داده است[۳].
پانویس
منابع مقاله