الإشراف على نكت مسائل الخلاف

الإشراف علی نكت مسائل الخلاف، اثر قاضی ابومحمد عبدالوهاب بن علی بن نصر بغدادی مالکی (متوفی 422ق)، کتابی است در بررسی مسائل فقهی اختلافی در مذهب مالکی که با تعلیق ابوعبیده مشهور بن حسن آل سلمان، منتشر شده است.

الإشراف على نكت مسائل الخلاف
پدیدآوران	قاضی عبد الوهاب، عبد الوهاب بن علی (نويسنده) سلمان، مشهور حسن (مقدمه‌نويس) سلمان، مشهور حسن (محقق)
ناشر	دار ابن القيم ** دار ابن عفان
مکان نشر	عربستان - ریاض ** مصر - قاهره
سال نشر	1429ق - 2008م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	5
کد کنگره	/ق2الف5 ۱۶۹/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

دلایل و شواهد بسیاری، صحت انتساب کتاب به بغدادی را تأیید می‌کند؛ از جمله:

1. وجود سند صحیح متصل از بسیاری از علما به مصنف، مانند ابن خیر اشبیلی در «فهرسة ما رواه عن شيوخه»؛
2. نسبت داده شدن کتاب به بغدادی توسط کسانی که به شرح حال وی پرداخته‌اند، مانند قاضی عیاض در «ترتيب المدارك»؛
3. نقل بسیاری از علما، مخصوصا علمای مالکی، از کتاب و نسبت دادن آن به بغدادی و....

کتاب دربردارنده مجموعا 1970 مسئله فقهی است که بر اساس تمامی ابواب فقه، از کتاب طهارت تا مواریث و فرائض (مجموعا 68 کتاب) تنظیم و مرتب شده است.

مؤلف، مطالب را با ذکر آموزه‌ها و مسائل مذهب مالکی، با عباراتی دقیق، آغاز نموده و در ضمن آن‌ها، به بیان موضوعات و مسائل فقهی پرداخته و با عباراتی قوی و مختصر و دقیق، آنچه را که در عقاید مالکی معروف می‌باشد، بیان نموده است.

از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که نویسنده عقاید مخالفین از سایر فقها را باوجود اختلاف اعصار، مناطق و طبقاتشان ذکر نموده و مسائل معروف زمان خود را که در مجالس خوانده می‌شد و در محافل علم و دانش، تقریر می‌گردید و یا آنها را در نوشته‌ها و آثار برخی از فقها، می‌خواند یا از کسانی که ملاقات می‌نمود، می‌شنید، متذکر گردیده است.

از دیگر ویژگی‌های کتاب، آن است که نویسنده، به دلایل نقلی از آیات، روایات و اقوال صحابی و عمل اهل مدینه و اجماع و شریعت پیشینیان، استناد نموده است .

دقت نویسنده در توجیه دلیل نقلی بر مسئله مورد بحث شایان توجه است؛ وی عبارات اصولیون و دقت آنها در معناشناسی را به‌کار گرفته و در این راه از قیاس، تعلیل احکام و مقاصد شرعی، بهره برده است .

منابع مقاله

مقدمه کتاب.