منتصف الليل؛ بحث فقهی
منتصف الليل؛ بحثٌ فقهي، تقریر دروسی استدلالی است که مرجع تقلید شیعه افغانستان، آیت‌الله محمداسحاق فیاض (متولد 1348ق)، تدریس کرده و به قلم پژوهشگر و نویسنده معاصر شیعی، عادل هاشم، منتشر شده است. در این اثر، نیمه‌شب شرعی از دیدگاه اجتهادی، تبیین و تحلیل می‌شود تا چگونگی دستیابی به پایان زمان خواندن «نماز عشاء» و آغاز زمان برپاداشتن «نماز شب» مشخّص گردد.
| منتصف الليل: بحث فقهی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فیاض، محمد اسحاق (نويسنده) هاشم، عادل (گردآورنده) |
| ناشر | دار المحجة البيضاء |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1441ق |
| چاپ | 0 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- محمداسحاق فیاض، در تقریظی که بر این کتاب نوشته، توانایی فقهی عادل هاشم و دقت و وسعت اطلاعاتش را ستوده و جامعیت و امانت‌داری علمی وی را در گزارش تفاصیل و جزئیات دروس خودش تأیید کرده است[۱].
- عادل هاشم، با تأکید بر آنکه قبلا کتابی به نام المباحث الفقهية - أوقات الصلاة بر اساس دروس آیت‌الله محمداسحاق فیاض به رشته تحریر درآورده، تأکید کرده است: بعد از آنکه برخی از فاضلان و دانشوران درخواست کردند که مبحث «نیمه‌شب شرعی» با توجه به کثرت نیاز به آن، به شکل مستقل منتشر شود، کتاب حاضر از همان اثر، اقتباس شده است[۲].
یادآوری: گفتنی است که در واقع، محمداسحاق فیاض، بر کتاب المباحث الفقهية - أوقات الصلاة تقریظ نوشته و ازآنجاکه عادل هاشم اثر حاضر و کتاب طلوع الفجر؛ بحثٌ فقهي را از همان کتاب، اقتباس کرده و جداگانه منتشر ساخته، آن تقریظ را برای این دو کتاب نیز آورده است.
- عادل هاشم در این اثر، درصدد تقریر مباحث استادش بوده و جز ذکر منابع، افزوده‌ای ندارد؛ جز برخی توضیحات رجالی، مانند اینکه قبلا درباره وضعیت «عمر بن حنظله» بحث شده و نتیجه این شد که در نزد آیت‌الله محمداسحاق فیاض وثاقت این مرد، ثابت نیست[۳].
ساختار و محتوا
- این کتاب، کم‌برگ و پُربار است و فصل‌بندی خاصّی ندارد. آیت‌الله محمداسحاق فیاض در این اثر، به پرسش‌های ذیل، پاسخ استدلالی ارائه می‌کند:
- تعریف «نیمه‌شب شرعی» چیست و دقیقاً چه زمانی است؟
- چگونه می‌توان زمان دقیق «نیمه‌شب شرعی» را به دست آورد؟
- آیا «نیمه‌شب شرعی»، میانه «غروب خورشید و طلوع آن» است یا «غروب خورشید و طلوع فجر»؟
نمونه مباحث
- ازآنجاکه شبانه‌روز، 24 ساعت است و نصف آن 12 ساعت، در هر روزی از سال، 12 ساعت بعد از ظهر، نیمه‌شب تعیین می‌شود، هرچند شب و روز، کوتاه و بلند گردد[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.