القواعد الفقهية (سیستانی)

القواعد الفقهية، تقریرات درس خارج فقه سید علی حسینی سیستانی (متولد 1309ش) است که به قلم سید هاشم هاشمی، به رشته تحریر درآمده است.

القواعد الفقهية(سیستانی، علی)
پدیدآوران	سیستانی، سید علی (نويسنده) هاشمی، هاشم (مقرر)
ناشر	دار التفسير
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1399ش - 1441ق
چاپ	1
موضوع	فقه - قواعد - اصول فقه شیعه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اثر حاضر، تقریرات درس خارج فقه معظم‌له است که شاگرد ایشان، با قلمی دقیق و بیانی شیوا و رسا مطالب علمی استاد خود را نگاشته است .

در این کتاب نفیس و ارزشمند، قواعد فقهی مهم زیر، مورد بحث و کنکاش، قرار گرفته است:

1. «قاعده فراغ و تجاوز»:

   قاعده فراغ، به معنای حکم به صحت عملی است که درستی آن مشکوک می‌باشد، بعد از فارغ شدن از آن عمل و قاعده تجاوز، به معنای حکم به انجام گرفتن جزء یا شرط مشکوک پس از گذشتن از محل آن است. این دو قاعده، از لحاظ موضوع و اثر، با قواعد دیگر، مرتبط می‌باشند.

2. «قاعده قرعه»:

   قاعده قرعه از قواعد فقهی به معنای رجوع به قرعه برای برطرف شدن تحیر و تردید در مجهولاتی است که برای رفع تردید و تحیر در آنها راهی جز قرعه وجود ندارد. این قاعده، گاهی به‌صورت موضوعیت لحاظ می‌شود، یعنی در صورت عدم وجود مرجح، به‌گونه مرجح و معین اعتباری وضعی اخذ می‌گردد و گاهی به‌صورت کاشفیت، یعنی به‌عنوان آشکارکننده امور واقعی که برای ما مجهول است، اخذ می‌شود.

3. «قاعده اصالة الصحه»:

   این قاعده که از آن به «اصالة السلامه» نیز تعبیر می‌شود، به معنای آن است که اصل اولی در اشیا، سلامت آنها از عیب و نقصان است.

4. «قاعده ید»:

   قاعده ید که معنای آن، مطلق استیلا و تسلط بر شیء می‌باشد، عبارت است از استیلای معنوی و ملکیت معنوی نسبت به شیء.

5. «قاعده لا ضرر»:

   بحث در مورد این قاعده از جهات زیر دنبال شده است:

   1. مدرک قاعده و تشخیص متن صحیح آن؛
   2. فقه الحدیث؛
   3. بحث در هیئت ترکیبی آن؛
   4. ایرادات وارده بر تطبیق قاعده مزبور بر قضیه سمرة بن جندب؛
   5. نسبت عموم و خصوص من وجه بین هریک از احکام شرعی و دلیل لا ضرر؛
   6. نوع ضرر مأخوذ در روایت؛
   7. تقدم یا عدم تقدم لا ضرر بر احکام عدمی؛
   8. تعارض ضررین.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.