القواعد الفقهية (سیستانی)
القواعد الفقهية، تقریرات درس خارج فقه سید علی حسینی سیستانی (متولد 1309ش) است که به قلم سید هاشم هاشمی، به رشته تحریر درآمده است.
| القواعد الفقهية(سیستانی، علی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیستانی، علی (نويسنده) هاشمی، هاشم (مقرر) |
| ناشر | دار التفسير |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1399ش - 1441ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه - قواعد - اصول فقه شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، تقریرات درس خارج فقه معظم‌له است که شاگرد ایشان، با قلمی دقیق و بیانی شیوا و رسا مطالب علمی استاد خود را نگاشته است [۱].
در این کتاب نفیس و ارزشمند، قواعد فقهی مهم زیر، مورد بحث و کنکاش، قرار گرفته است:
- «قاعده فراغ و تجاوز»:
قاعده فراغ، به معنای حکم به صحت عملی است که درستی آن مشکوک می‌باشد، بعد از فارغ شدن از آن عمل و قاعده تجاوز، به معنای حکم به انجام گرفتن جزء یا شرط مشکوک پس از گذشتن از محل آن است. این دو قاعده، از لحاظ موضوع و اثر، با قواعد دیگر، مرتبط می‌باشند[۲].
- «قاعده قرعه»:
قاعده قرعه از قواعد فقهی به معنای رجوع به قرعه برای برطرف شدن تحیر و تردید در مجهولاتی است که برای رفع تردید و تحیر در آنها راهی جز قرعه وجود ندارد. این قاعده، گاهی به‌صورت موضوعیت لحاظ می‌شود، یعنی در صورت عدم وجود مرجح، به‌گونه مرجح و معین اعتباری وضعی اخذ می‌گردد و گاهی به‌صورت کاشفیت، یعنی به‌عنوان آشکارکننده امور واقعی که برای ما مجهول است، اخذ می‌شود[۳].
- «قاعده اصالة الصحه»:
این قاعده که از آن به «اصالة السلامه» نیز تعبیر می‌شود، به معنای آن است که اصل اولی در اشیا، سلامت آنها از عیب و نقصان است[۴].
- «قاعده ید»:
قاعده ید که معنای آن، مطلق استیلا و تسلط بر شیء می‌باشد، عبارت است از استیلای معنوی و ملکیت معنوی نسبت به شیء[۵].
- «قاعده لا ضرر»:
بحث در مورد این قاعده از جهات زیر دنبال شده است:
- مدرک قاعده و تشخیص متن صحیح آن؛
- فقه الحدیث؛
- بحث در هیئت ترکیبی آن؛
- ایرادات وارده بر تطبیق قاعده مزبور بر قضیه سمرة بن جندب؛
- نسبت عموم و خصوص من وجه بین هریک از احکام شرعی و دلیل لا ضرر؛
- نوع ضرر مأخوذ در روایت؛
- تقدم یا عدم تقدم لا ضرر بر احکام عدمی؛
- تعارض ضررین[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.