کچکول‌نامه، از آثار شاعر س‍ن‍دی و صوفی طریقت نقشبندیه قرن دوازدهم هجری قمری، مخدوم ابوالحسن داهری نقشبندی (متوفای 1181ق) مجموعه اشعاری است که دیدگاه‌های کلامی، فلسفی و عرفانی سراینده را توضیح می‌دهد. این کتاب را پژوهشگر معاصر غلام‌مصطفی قاسمی، تحقیق و تصحیح کرده و شخصیت پدیدآورنده و اثر حاضر را همدلانه و طرف‌دارانه معرفی کرده است.
هدف و روش
- این رساله سرشار از مسائل کلامی و اصطلاحات معرفتی است و سراینده‌اش از روش فلسفی بیزار شده و به قانون شریعت روی کرده است و اعتقاد اسلامی را توضیح می‌دهد که آن را سواد اعظم (اهل‌سنت) انتخاب کرده‌اند.
- داهری نقشبندی بعد از مناجات به درگاه مجیب الدعوات، سبیل الله را ذکر می‌کند که نجات‌دهنده از جمیع مهلکات است....[۱].
- سراینده اشعار خودش را چنین معرفی کرده است:
| بگوید بوالحسن کاین خوش‌نمیقه | | نوشتم در معانی بس دقیقه |
| نهادم نام او کچکول‌نامه | | بود کچکول‌نامه بهر عامه[۲] |
.
ساختار و محتوا
- در این مجموعه اشعار، برخی از مسائل مورد توجه عبارت است از: نفرت از روش فلسفی، فرقه ناجیه، سلوک و قرب فرائض و قرب نوافل، حقیقت تصوف، وحدت وجود، حضرات خمس، توبه، أنا الحقّ و شطحیات.
نمونه مباحث
| چو یک الله گفتی در بدایت | | بگفتی نام‌هایش بی‌نهایت |
| هزاران حمد ربّ العالمین را | | که اول نور احمد کرد پیدا[۳] |
.
| به الفاظی نکوهیده قبیحه | | همین سازند الفاظ فضیحه |
| ببین دیوان شیرازی ز حافظ | | نه الفاظش بگوید هیچ لافظ[۴] |
.
| یکی خالق نکوکار است یزدان | | دگر بدکار خالق اهرمن دان |
| همین گفتارشان شرک شدید است | | مذاهب فلسفه جمله پلید است[۵] |
.
| شده ختمش بفضل الله افضل | | الهی کن نصیبم راه افضل |
| صواب و حقّ نداند غیر مولی | | نه هادی کس بود جز حقّ تعالی[۶] |
.
انتقاد
- در اثر حاضر از نظر روشی و محتوایی (کلامی، فلسفی و عرفانی)، برجستگی خاصی مشاهده نمی‌شود، ولی پدیدآورنده که اثر خودش را با شیفتگی «خوش‌نمیقه» و دارای معانی «بس دقیقه» شمرده، ارزش والای دیوان لسان‌الغیب شیرازی را، که یکی از شاهکارهای ادبی و عرفانی جهان اسلام است، درنیافته است.
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه محقق، ص9-10
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص2
- ↑ ر.ک: همان، ص1
- ↑ ر.ک: همان، ص8
- ↑ ر.ک: همان، ص16
- ↑ ر.ک: همان، ص52
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.
وابسته‌ها
