مرتضایی، عزت‌الله

عزت‌الله مرتضایی (متولد 1344ش) دانش‌آموخته حوزه علمیه، مدرس، مدیر گروه (سابق) قرآن و تفسیر مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.

عزت‌الله مرتضایی
نام کامل	عزت‌الله مرتضایی
نام پدر	حاج اسد الله
ولادت	25 شهریور 1344
محل تولد	تویسرکان - همدان، ایران
محل زندگی	قم
مذهب	شیعه
پیشه	روحانی و محقق

تولد و تحصیلات

عزت‌الله مرتضایی روزهای پایانی آخرین فصل تابستان 1344 در شهرستان تویسرکان واقع در جنوب غربی دامنه کوه الوند در خانوده ای مذهبی متولد شد. از طرف پدر با چهار واسطه و از طرف مادر به چندین واسطه بروجردی است. فامیل مادری با پسوند شریفی بروجردی است. شغل پدران او رنگرزی و بافندگی بوده که الان نام یکی از محلات تویسرکان بدین نام یعنی جولستان (محل جولایان و بافندگان) مزین است. بافندگی را تا مرحله استادی نزد پدر آموخت.

تحصلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش به پایان رساند. دیپلم را در رشته ی مکانیک در سال 1362 با رتبه اول از هنرستان شهید رجایی تویسرکان اخذ کرد.

وی درصدد رفتن به دانشگاه بود که به تعطیلی دانشگاه توسط کمیته انقلاب فرهنگی مصادف شد. ازاین روی در سال 1362 به خدمت مقدس سربازی رفت و در سال 1364 آن را به پایان رساند. در سربازی توفیق حضور داوطلبانه در جبهه های نبرد حق علیه باطل یافت. در آنجا با کتاب‌های شهید مطهری آشنا شد و جذب علوم اسلامی گردید.

در سال 1365 به حوزه علمیه شیخ علی خان زنگنه تویسرکان وارد شد. طی یک سال تجوید و مقدمات صرف و نحو را در آنجا گذراند.

سال 1366 به حوزه علمیه قم مدرسه امام صادق علیه السلام هجرت نمود.

از سال 66 تا 69 ادبیات عربی و منطق، از 69 تا 74 سطح متوسط فقه و اصول و کلام و از 74 تا 82 سطح عالی فقه و اصول را به اتمام رساند.

شرح لمعه را نزد حجج اسلام آقایان سید محمدعلی آل غفور (ره)، سید علی‌اکبر مدنی و سید احمدحسین حسینی خراسانی، معالم الاصول را نزد سید علی حسینی همدانی، اصول الاستنباط را نزد سید عباس حسینی قزوینی به پایان رساند.

بخشی از تفسیر جوامع الجامع را نزد آیت‌الله علی‌اکبر بابایی آموخت.

فرائد الاصول شیخ اعظم انصاری معروف به رسائل را نزد آیت‌الله سید هاشم حسینی بوشهری و آیت‌الله اعتمادی، مکاسب شیخ اعظم انصاری قسمت محرمه و بیع را نزد آیت‌الله محسن دوزدوزانی و قسمت خیارات را نزد آیت‌الله صلواتی و کفایة الاصول آخوند خراسانی جلد اول را نزد آیت‌الله علی محمدی خراسانی و جلد دوم را نزد حجت الاسلام محسن کدیور فراگرفت.

کشف المراد را نزد حجت الاسلام دکتر سید جواد مظلومی به صورت تطبیقی آموخت.

بدایة الحکمة نزد استاد فیاضی و نهایة الحکمة را نزد آیت‌الله مصباح یزدی تلمذ کرد.

از سال 1374 به دروس سطح عالی فقه و اصول راه یافت. مقداری از ظنون خاص و خبر واحد را نزد آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی (ره) و استصحاب را نزد آیت‌الله العظمی صالحی مازندرانی (ره) فرا گرفت.

سطح عالی صوم، اعتکاف و مکاسب محرمه را نزد آیت‌الله العظمی جوادی آملی آموخت.

علوم قرآن و تفسیر را نیز نزد آیت‌الله العظمی جوادی آملی تکمیل کرد.

اسفار جلد اول را از آیت‌الله مصباح یزدی و جلدهای 5 و 6 و 7 را از آیت‌الله انصاری شیرازی آموخت.

رساله سه اصل ملاصدرا، منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری و شرح فصوص الحکم قیصری، و بخش هایی از فتوحات مکیه ابن عربی را نزد آیت‌الله نورالله مرتضایی (عموی خود) فراگرفت.

برای دومین بار شرح فصوص الحکم قیصری را از آیت‌الله جوادی آملی و مقداری از مصباح الانس را از آیت‌الله حسن زاده آملی آموخت.

بخش هایی از هیئت و نجوم را روزهای تعطیل نزد آیت‌الله علامه حسن زاده آملی آموخت.

مبانی رایانه تا زبان برنامه نویسی بی سیک و ورد و اکسل را در مرکز آموزش رایانه نور آموخت.

تدریس

18 ترم ( از سال 1382 تا 1396) در مدرسه عالی امام خمینی (جامعة المصطفی العالمیه) برای طلاب کشورهای خارجی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد تدریس کرده است.

مواد درسی: تفسیر، علوم قرآن، تاریخ تفسیر، برنامه های مرکز نور شامل جامع تفاسیر، دانشنامه علوم قرآن، فرهنگ موضوعی تفاسیر تبیان و المیزان، دانشنامه تفسیر صافی و طبری، پایگاه جامع قرآن، پایگاه نور مگز، پایگاه نورلایب و سایر برنامه ها و پایگاه ها.

تدریس 2 ترم در سال های 1388 و 1389 در جامعة الزهراء برای خواهران طلبه در مقطع کارشناسی ارشد.

مواد درسی: معارف قرآن، تفسیر موضوعی، روش تفسیر قرآن.

آثار

کتاب

1. کتاب میبدی و تفسیر کشف الاسرار (چاپ اول، خانه کتاب، 1388، چاپ دوم، 1390). برنده جایزه اول پنجمین جشنواره گام اول 1392.
2. تفسیر قرآن و روش‌های آن (چاپ اول خانه کتاب 1390).
3. ترجمه تبیین المقامات و تعیین الدرجات، علاءالدوله سمنانی (چاپ انتشارات سخن 1396).

مقاله

1. مقالاتی که در مجله ره آورد نور در طول سالیانی که در معاونت پژوهش مرکز نور به تحقیق و پژوهش اشتغال داشته، نگارش و چاپ شده است بدین شرح است:
   1. گزارشی از پروژه مشکاة الأنوار، فصلنامه شماره 03 (پائیز 1382)؛
   2. نخستین فرهنگ موضوعی تفسیر شیعی را تولید کرده‌ایم، فصلنامه شماره 33 (زمستان 1389)؛
   3. ارائه طبقات مفسران، از ویژگی های این نرم افزار است، فصلنامه شماره 35 (تابستان 1390)؛
   4. فرهنگ نامه واژگان قرآن کریم، فصلنامه شماره 59 (تابستان 1396)؛
   5. معرفی پایگاه جامع قرآنی؛ بزرگ ترین پایگاه قرآنی در جهان اسلام (quran.inoor.ir)، فصلنامه شماره 68 (پائیز 1398)؛
   6. گروه قرآن در آینه زمان و چشم انداز طرح های نوین قرآنی، فصلنامه شماره 68 (پائیز 1398)؛
   7. رسم‌الخط مصحف عثمانی در ترازوی نقد (بخش اوّل)، فصلنامه شماره 73 (زمستان 1399)، با همکاری تراب فولادی؛
   8. رسم‌الخط مصحف عثمانی در ترازوی نقد (بخش پایانی)، فصلنامه شماره 74 (بهار 1400)، با همکاری تراب فولادی؛
   9. نرم‌افزار دانشنامه علوی ـ نسخه 2؛ محتوای علمی و قابلیت‌های پژوهشی، فصلنامه شماره 73 (زمستان 1399)؛
   10. دانشنامه دعا و زیارت؛ نرم‌افزار نورالجنان 2، فصلنامه شماره 73 (زمستان 1399)؛
   11. نرم‌افزارهای اخلاقی نور؛ ضرورت‌ها و قابلیت‌ها، فصلنامه شماره 73 (زمستان 1399)؛
   12. معرفی نرم‌افزار دانشنامه تفسیر طبری اثر ماندگار ابوجعفر محمد‌بن‌جریر طبری، فصلنامه شماره 75 (تابستان 1400)؛
   13. معرفی نرم‌افزار دانشنامه تفسیر صافی اثر ماندگار مولی محسن فیض کاشانی، فصلنامه شماره 74 (بهار 1400).
2. نگارش مقالات کتاب شناسی و مولف شناسی مورد استفاده در برنامه های مرکز نور که اسامی برخی از آنها عبارت است از: آداب الصلاة، امام خمینی؛ تحفة الملوک، بحر العلوم؛ ترجمه¬ی المراقبات، ملکی تبریزی، محدث بندرریگی؛ چهل حدیث، امام خمینی؛ لب اللباب، علامه تهرانی؛ سر الصلاة، امام خمینی؛ شرح حدیث جنود عقل و جهل، همو؛ شرح مصباح الشریعة، عبد الرزاق گیلانی؛ شرح مناجات شعبانیه، محمدی گیلانی؛ نور علی نور، حسن زاده؛ منازل السائرین، انصاری؛ کشف الاسرار، میبدی؛ محیط اعظم، سید حیدر آملی؛ تفسیر منظوم صفی، صفیعلیشاه، ترجمه بیان السعاده، گنابادی، خانی و ریاضی؛ تفسیر شاهی، انوار التنزیل، بیضاوی، کشاف، زمخشری، البلاغ، صادقی؛ الجدول، صافی؛ شواهد التنزیل، حسکانی؛ تاویلات عبدالرزاق کاشانی معروف به تفسیر ابن عربی؛ سواطع القرآن، فیضی؛ سیمای امام علی در قرآن، جعفری، تاویلات اهل سنت، ماتریدی؛ صیانت قرآن از تحریف، آیت‌الله جوادی آملی ترجمه علی نصیری، و...
3. مقالاتی که در گروه پاسخ به شبهات قرآنی مرکز فرهنگ و معارف قرآن به رشته تحریر درآمده است بدین شرح است: معیت در قرآن، اسم مستأثر الهی، اتحاد و اختلاف امت (تحقیقی در تفسیر آیه 213 سوره بقره)، فترت وحی در قرآن، کثرت نبی و وحدت ولی در یک زمان، کید حضرت یوسف(ع) با برادران، زبان قرآن در توصیف بهشت و دوزخ، تعارض تأویل و تبیین قرآن، خدمت و عداوت دیو به حضرت سلیمان(ع)، بقیة الله خیر لکم.
4. پایان نامه

مشاور علمی پایان نامه کارشناسی ارشد، رنگ در قرآن، رشته تهیه کنندگی، دانشجو: خشایار (عبدالحسین) بگان، دانشگاه صدا سیما شعبه قم، پائیز 1382.

تحقیق

مدیر گروه قرآن مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی از سال 1375 تا 1400؛ و مدیر گروه اخلاق و عرفان از سال 1390 تا 140 که حاصل آن تولید برنامه های پژوهشی ذیل است:

1. نور الانوار 2، پژوهشگر تفاسیر روایی؛
2. نور الانوار 3: پژوهشگر تفاسیر روایی؛
3. اعلام قرآن: پژوهشگر غنی سازی اعلام صریح و غیر صریح قرآن از تفسیر مجمع البیان و جامع البیان؛ استفاده شده در پایگاه قرآن.
4. فرهنگ موضوعی قرآن؛ استفاده شده در پایگاه قرآن.
5. اعراب قرآن، استفاده شده در پایگاه قرآن.
6. جامع تفاسیر نور: مدیر پژوهشی، منابع کتابخانه؛
7. مشکاة الانوار: مدیر پژوهشی: کتابخانه، طبقات مفسران، اصطلاحنامه علوم قرآنی؛
8. کتابخانه احادیث تفسیری؛
9. فرهنگ موضوعی تفسیر تبیان؛
10. فرهنگ موضوعی تفسیر المیزان؛
11. فرهنگ موضوعی تفاسیر تبیان و المیزان؛
12. دانشنامه علوم قرآن؛
13. پایگاه جامع قرآن؛
14. دانشنامه تفسیر صافی؛
15. دانشنامه تفسیر طبری؛
16. نور الجنان: پژوهشگر دسته بندی ادعیه، و فهرست کتابخانه؛
17. کتابخانه اخلاق اسلامی؛
18. دانشنامه اخلاق اسلامی؛
19. کتابخانه عرفان2؛
20. کتابخانه عرفان3.

منابع مقاله

خودنوشت پدیدآور