شهیدی صالحی، عبدالحسین
عبدالحسين شهيدى صالحى (1314 ـ 1393ش)، مشهور به شيخ عبود، قرآن پژوه، نویسنده، محقق و مصحح ایرانی، از نويسندگان اصلی دايرةالمعارف تشيّع، و از نوادگان شیخ محمد صالح برغانی
| نام | شهیدی صالحی، عبدالحسین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | شيخ حسن |
| متولد | 1314ش |
| محل تولد | کربلا |
| رحلت | 1393ش |
| اساتید | شيخ جعفر رشتى
شيخ محمدحسین مازندرانى |
| برخی آثار | تفسیر و تفاسیر شیعه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01241AUTHORCODE |
ولادت
او فرزند شيخ حسن بن مدرس الطف شيخ ميرزا علينقى بن شيخ حسن بن شيخ محمد صالح، ولادت وى در كربلا در 14 شوال 1354ق برابر با 18 دی ماه 1314ش در يكى از كهن ترين خاندانهاى علم و تقوى رخ داد.
پدرش شيخ حسن (م 1401 ق) از علماى كربلا و از شاگردان ميرزاى دوم شيرازى شيخ محمدتقى شيرازى و جدش شيخ ميرزا علينقى (م 1320ق) از مراج تقليد و فتوى در كربلا و جد اعلايش شيخ محمدصالح برغانى حائرى (م 1271 ق) از مفسران بلند آوازه و مراجع تقليد در عصر قاجار و برادر محمدتقی برغانی، شهيد ثالث (شهادت 1263 ق) نخستين استاد وى در علوم قرآن و تفسير بود. مادرش رقيه خانم حافظ قرآن مجيد و از اساتيد تفسير و تعليم قرآن در كربلا بود و به تربيت او پرداخت.
تحصیلات
سپس در حدود 4 سالگى توسط پدرش به مكتبخانه شيخ حسن كوسه واقع در ضلع شمال غربى صحن سيدالشهداء ابى عبدالله الحسين(ع) به تحصيل علوم قرآن و خواندن و نوشتن همت گماشت. پس از جنگ جهانى دوم و بازگشايى مدارس جديد به مدرسه سبط انتقال يافت و در كنار تحصيل علوم جديد به علوم قديمه نيز پرداخت.
مقدمات علوم عربى و فنون ادب و سطوح را در مدرسه هندى نزد شيخ جعفر رشتى از مدرسان معروف كربلا به پايان رساند.
سطوح فقه و اصول را نزد شيخ محمدحسین مازندرانى و تفسير و علوم قرآن را از حوزه درس آیت‌الله سيد محمد شيرازى و غيره بهرمند گشت. و در ايام تعطيل و مناسبات مختلف هنگامى كه آیت‌الله محمد هادى معرفت كه داراى حجره‌اى در مدرسه هندى بود، به كربلا مشرف ميگشتند از محضر او كسب فيض بسيارى ميكرد. حديث و تاريخ شيعى را در خدمت شيخ آقا بزرگ تهرانى صاحب الذريعة تلمذ كرد و به دريافت اجازات از مراجع كربلا و نجف و قم نائل گشت. از جمله اجازة مورخه 1388ق از آقا بزرگ تهرانى و سه اجازه از آیت‌الله مرعشى نجفى شامل سه طريق روايت از اماميه و زيديه و عامه.
مسافرت‌ها
سپس سفرهاى علمى و تحقيقاتى به هند و پاکستان و كشورهاى عربى و اروپايى و شركت در مؤتمرها وكنگره‌هاى بين المللى در كشورهاى مختلف و سخنرانيهايى دارد. ونيز مقالاتى به فارسى و عربى در هفته نامه‌ها و روزنامه‌هاى ايران و كشورهاى عراق و لبنان و مصر منتشر كرده است. جديد ترين مقالات فارسى وى در مجله حوزه از شماره 56-57 سال 1372ش به بعد و مجله بينات از شماره ششم سال 1374ش به بعد انتشار يافته است. وى در سال 1379ق جهت ازدواج با دختر عمه خود به ايران آمد ولى بر اثر ادامه تحصيلات او اقامت طولانى در تهران داشت كه بر اثر فعاليتهاى ضد رژيم بازداشت و بر اثر شكنجه قسمتى از شنوايى خود را از دست داد. سپس مدتى به زندگى مخفيانه ادامه داد و بعد در سال 1381ق از طريق زاهدان به پاکستان و از آنجا به هندوستان پناه برد و از هند بعدا به زادگاه خويش كربلا بازگشت و در حوزه كربلا مشغول ادامه تحصيل و تألیف و نشر مقاله گرديد. پس از طغيان بعثيهاى عراق در سال 1391ق و از هم پاشيدن حوزه كربلا ناگزير از هجرت به ايران گشت و به قزوين برگشت و به كارهاى علمى پرداخت.
مشهورترين آثار چاپى وى در اين مقطع زمانى كتاب «موسوعة البرغانى فى فقه الشيعة» است كه هشت مجلد آن طبع گرديده است و نشر مقاله‌هايى در «مستدركات اعيان الشيعة» كه در مجلد نهم آن چاپ شده است و نيز در دايرةالمعارف الاسلامىة الشيعة چاپ پنجم تألیف سيد حسن امين. همچنين او از مؤلفان دايرةالمعارف تشيع است كه به تازگى جلد ششم آن منتشر شده است.
آثار
- مهم‌ترين آثار و تأليفات او در زمينه قرآن پژوهى نخست تحقيق تفسير وسيط جد خود مفسر بزرگ اسلام شيخ محمدصالح برغانى حائرى است كه مجلد اول آن تحت عنوان تفسير البرغانى در نجف اشرف به سال 1379ق / 1960م در 455 صفحه لغايت آيه 165 صوره بقره طبع گرديده است.
- الشيعة و اسس التشريع به زبان عربى در يك جلد شامل بخشى از قرآن كريم كه پانصد و بيست آيه احكام را در بردارد از طهارت لغايت ديات بر حسب كتب فقهيه تنظيم شده است.
- آية المباهلة (آيه 61 سوره آل عمران) در يك جلد بيش از يكصد صفحه آماده چاپ.
- غزوات الرسول فى الكتاب در يك جلد به زبان عربى شامل آيات غزوات پيامبر اكرم(ص) با مقدمه استاد سيد حسن امين و دكتر حسين على محفوظ
- لسان التاويل در يك جلد به زبان فارسى شامل تمام سوره‌هاى قرآن پس از ذكر خصوصيات سوره به كلمه‌هاى غريب و متشابه و ناسخ و منسوخ سوره پرداخته است.
- مقاله «تفسير و تفاسير شيعه» در جلد چهارم دايرةالمعارف تشيع طبع شده است كه بيش از ششصد تفسير شيعى كه موجود و يا منقولاتى از آنها در دست است معرفى شده است و نيز جداگانه زير چاپ است.
- مفسران شيعه قزوينى كه بيش از هشتاد نفر از مفسران قزوين را در بردارد و بيش از يكصد و بيست عنوان تفسير شيعى قزوينى را معرفى نموده است.
منابع مقاله
الادب العربى المعاصر فى ايران، ص 222 (بيروت، مؤسسظ البلاغ)، مقدمه موسوعأ الرغانى فى فقه الشيعة: 1 / 59. دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى ج 2 ص 1343 - 1344