تذكرة الذاكرين
تذكرة الذاكرين؛ رساله صوفیه صفویه؛ رساله سؤال و جواب؛ مناجات، متن تصحیح‌شده چهار رساله از میرزا محمد بن سلطان‌محمد اردبیلی، معروف به محقق بیدگلی (قرن دهم و یازدهم) است که با تصحیح افشین عاطفی، منتشر شده است.
| تذكرة الذاكرين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اردبیلی، محمد بن سلطان‌محمد (نويسنده) عاطفی، افشین (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | رساله سؤال و جواب ** رساله صوفیه صفویه ** مناجات |
| ناشر | همگام با هستي |
| مکان نشر | ایران - کاشان |
| سال نشر | 1391ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-5531-08-4 |
| موضوع | دعاها - نثر فارسی - قرن 11ق. - شعر فارسی - قرن 11ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4ت4الف 271/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
«تذكرة الذاكرين»، به بیان اذکار و اورادی در مسیر سیر و سلوک اختصاص دارد. این رساله، مشتمل بر نثر خطابی، اما در غالب اوقات ساده و لطیف است. از میان صور خیال، آنچه در این رساله برجستگی بیشتری دارد، انواع تشبیه است و از میان صنایع بدیعی، سجع. گفتنی است غالب هنرنمایی‌های نویسنده در تذکره سادسه و نیز خاتمه رخ داده است، تا آنجا که سخنش به شعری زیبا می‌ماند؛ شگفت اینکه بیشتر ابیات رساله در همین تذکره است[۱].
نثر «تذكرة الذاكرين»، آشکارا، گونههایی متفاوت دارد و این تنوع و گونه‌گونی با احوال نویسنده و موضوع سخن تناسبی یافته است. در بخش‌هایی که برای آشکار ساختن موضوع است و قسمت عمده کتاب را شامل میشود، نثری ساده و بی‌پیرایه دارد. هرجا که بنای سخن به دریافت ذوقی مؤلف و تأویل و توضیح قولی است، عبارات موزون و مسجع و سرشار از آرایه‌هاست. این طرز سخن، همان است که نمونه‌های دلنشین آن را از زبان گذشتگان شنیده‌ایم. وقتی که در مقام ارشاد و نصیحت سخن می‌راند، در کمال فصاحت و بلاغت است و در این حال است که لطف و حلاوت سخن او بیشتر متجلی میشود و همان شور و گیرندگی خاصی که در سخن صوفیانی چون احمد غزالی و عین‌القضات و نسفی و نجم رازی جلوه‌گری می‌کند، در سخن عارف ما ملاحظه میشود[۲].
اردبیلی در رساله «صوفیه صفویه»، به ارشاد سالکان طریقه صفویه و قواعد طریقت و همچنین، بیان احوال اهل حلقه و دایره سلسله صفویه و مطالبی ازاین‌دست، پرداخته است[۳].
رساله سوم که مجموعه‌ای است از سؤال و جواب محمد بن حسین الهی اردبیلی، در بیان طریقه صوفیه صفیه صفویه و مطالبی در این ارتباط بوده[۴] و آخرین رساله، در مضمون مناجات و حمد خداوند می‌باشد[۵].
پانویس
منابع مقاله