الفتوة (معمار بغدادی حنبلی)
الفتوة، تألیف محمد بن ابوالمکارم، معروف به ابن معمار بغدادی حنبلی (متوفی 642ق)، کتابی است در معرفی فتوت و اصطلاحات فتیان و حکایت مشاهیر در فتوت و جوانمردی. کتاب با تحقیق مصطفی جواد، محمد تقی‌الدین هلالی، عبدالحلیم نجار و احمد ناجی قیسی منتشر شده است.
| الفتوة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن معمار، محمد بن ابی المکارم (نويسنده)
جواد، مصطفی (محقق) هلالی، محمد تقی الدین (محقق) نجار، عبدالحلیم (محقق) قيسي، احمد ناجي (محقق) جواد، مصطفی (مقدمه نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الفتوة |
| ناشر | مکتبة المثنی |
| مکان نشر | عراق - بغداد |
| سال نشر | 1958م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فتوت در آغاز، مسلکی فردی با جنبه‌های مختلف مردانگی و مروت بود و به‌عنوان کمال مطلوبی اخلاقی بشمار می‌رفت، اما از آغاز قرن سوم هجری از فرد به اجتماع پیوست. در این میان، گروهی از پیروان فتوت به تصوف پیوستند و گروهی از آنان با تصوف رابطه برقرار نکردند. اصول فتوت به‌صورت آموزه‌ای صنفی در میان اصناف گوناگون پیشه‌وران و صنعتگران راه یافت[۱].
کتاب با مقدمه‌ای با عنوان «فتوت از قرن اول هجری تا قرن سیزدهم هجری»، به قلم مصطفی جواد آغاز شده است. وی در ابتدای این مقدمه، اشاره کرده که صوفیه در تعریف فتوت باهم اختلاف دارند. اکثر ایشان فتوت را حسن خلق و بذل معروف توصیف کرده‌اند. سپس از ابن معمار بغدادی از همین کتاب فتوت نقل می‌کند: درباره فتوت اخباری ذکر شده که مختار من روایت امام جعفر صادق(ع) از جدش رسول‌الله(ص) است که فرمود: «فتیان امت من ده علامت دارند. پرسیده شد که یا رسول‌الله! آن علامات چیست؟ فرمود: صدق حدیث، وفای به عهد، ادای امانت، ترک کذب، رحمت نسبت به یتیم و... و در رأس همه حیا قرار دارد»[۲].
مباحث کتاب در نه فصل تنظیم شده است؛ برخی از آن مباحث عبارتند از: معنای لغوی و شرعی فتوت و آنچه در آیات و روایات و آثار درباره آن آمده است؛ حقیقت و اصل و منشأ و منزلت فتوت و تفاوت آن با مروت و اخوت؛ شرایط فتوت (بلوغ، عقل، دین و...)؛ الفاظ مصطلح بین فتیان (بیت، نسبت، حزب، کبیر و...). در فصل دهم کتاب، 26 حکایت از فتوت مشاهیر ذکر شده است. دو حکایت آخر به فتوت و جوانمردی امام علی(ع) اختصاص دارد[۳].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- امیری، گلاره؛ احمدی، فاطمه‌جان؛ یوسفی‌فر، شهرام؛ «فتیان، گروهی از طبقه اجتماعی در عراق عصر عباسی قرن ششم هجری قمری»، تاریخ (دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات)، تابستان 1395، شماره 41، ص1 تا 8:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1503204