رشح الزلال في شرح الألفاظ المتداولة بين أرباب الأذواق و الأحوال
رشح الزلال في شرح الألفاظ المتداولة بين أرباب الأذواق و الأحوال، اثر عبدالرزاق کاشانی (متوفی 736ق)، کتابی است در معرفی اصطلاحات صوفیه و شرح آنها، بر اساس حروف الفبا که با تحقیق و تقدیم سعید عبدالفتاح، منتشر شده است.
| رشح الزلال فی شرح الألفاظ المتداولة بین أرباب الأذواق و الأحوال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبد الرزاق کاشی، عبد الرزاق بن جلال الدین (نويسنده) عبدالفتاح، سعید (محقق) |
| ناشر | المکتبة الأزهرية للتراث |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1374ش - 1415ق - 1995م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تصوف - اصطلاحها و تعبیرها - عرفان - اصطلاحها و تعبیرها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 5ر2ع 274/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کاشانی این کتاب را با کلماتی نمادین و رمزگونه ارائه نموده و توضیح داده است که این کتاب پاسخ به درخواست سؤال‌کننده‌ای است که از وی خواسته است برخی از اصطلاحات مورد استفاده جماعت صوفیان اهل کشف را توضیح دهد[۱].
با مطالعه کتاب و دقت در مطالب و محتوای آن، می‌توان دریافت که کاشانی از کتب ابن عربی استفاده کرده و باواسطه شاگرد او بوده است؛ زیرا اختلاف وفات او با ابن عربی حدود صد سال بوده و احتمال آنکه به‌صورت مستقیم شاگرد او باشد، بسیار ضعیف است. آنچه بیشتر محتمل است، این است که وی شاگرد مریدان ابن عربی بوده و معانی کلام و روش او مخصوصا در بیان نظریه وحدت وجود را از آنها دریافته و سپس، خود را وقف آثار ابن عربی نموده و در حد توانایی خود به شرح اصطلاحات و واژگان آثار او پرداخته است[۲].
در خصوص ماهیت رویکرد و روش نگارش این کتاب، روشن است که این اثر، تنها به بحث پیرامون مهم‌ترین اصطلاحات اهل کشف پرداخته و از نظر روش‌شناسی می‌توان گفت که تفاوت چندانی با کتاب دیگر وی، «اصطلاحات الصوفية» ندارد[۳].
کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز شده که در آن، ضمن ارائه شرح حال مفصلی از نویسنده، به توضیح روش نگارش کتاب و اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته در آن، پرداخته شده است[۴].
به‌منظور آشنایی بیشتر با کتاب، به برخی از مطالب آن اشاره می‌شود:
- المسافر: مقصود کسی است که با اندیشه خویش، در معقولات سفر می‌کند؛ درحالی‌که در آنها، از آن جهت که دلالاتی بر مبدع آنهایند، نه از جهت شناخت حقایق و ماهیات و لوازم و احکام ذاتیه آنها، می‌نگرد؛ زیرا معقولات از جهات یادشده، از سوانح کشف و شهودند که بی‌نیاز از اعمال قریحه و افکار می‌باشند[۵].
- مقام: مقصود استیفای حقوق مراسم شرعیه‌ای است که با امر شارع بر سالک تعین یافته‌اند؛ مراسمی از قبیل معاملات و عبادات. این استیفا باید تام و کامل باشد؛ به‌گونه‌ای که هیچ شرطی از شروط آنها و هیچ لازمی از لوازم آنها فروگذار نشود[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.