دانشنامه ایران و اسلام

دانشنامۀ ايران و اسلام زيرنظر احسان يارشاطر، دائرةالمعارفى است تخصصى در تاريخ و فرهنگ و تمدن ايران و جامعه اسلامى از كهن‌ترين ايام تا دوران معاصر.

دانشنامه ایران و اسلام
پدیدآوران	یارشاطر، احسان (نویسنده)
ناشر	بنگاه ترجمه و نشر كتاب
مکان نشر	تهران
سال نشر	1356-1369
تعداد جلد	11
کد کنگره	‏DS 37،2د/،ن.1

گزارش تفصیلی

در ١٣٢٨، بنگاه ترجمه و نشر کتاب به پیشنهاد و سرپرستی احسان يارشاطر درصدد برآمد تا دايرةالمعارف اسلام را به فارسى ترجمه و با نام دانشنامۀ ايران و اسلام منتشر کند. دایرةالمعارف اسلام که از ١٩١٣ تا ١٩٣۶ با نظارت اتحاديۀ بین‌المللی آکادمی‌ها در چهار جلد و یک جلد ضمایم منتشر شد، حاوی اطلاعات جامعی در جغرافیا، تاریخ، نژادشناسى، عقايد، مذهب وزندگى‌نامۀ مشاهير واقوام اسلامى است ومقاله‌هاى آن غالباً به قلم شرق‌شناسان سراسر جهان نوشته شده است. کار ترجمۀ مقاله‌های این دایرةالمعارف از همان ابتدا، به‌سبب کمبودهایی که در اطلاعات برخی از مقاله‌های مربوط به ایران وجود داشت، از ترجمه به تكميل مقاله‌ها، با تأليف مقاله‌هاى تازه، تبديل شد (يارشاطر، ١٣٥٣، مقدمة دانشنامۀایران واسلام، ج ١، ص ٩-٢٣). مقاله‌هاى دانشنامۀ ايران واسلام شامل مباحث تاریخی و جغرافیایی و فرهنگی تمدن ایران و جامعۀ اسلامی، از کھن‌ترین ایام تا دوران معاصر است.

نظم دانشنامه، الفبايى و مقالات آن مشتمل است بر:

1) مباحث عمومى شامل وجوه گوناگون تاريخ و تمدن و علوم ايران و اسلام؛

2) اعلام تاريخى شامل شرح‌ حال درگذشتگانى كه در حكومت و سياست و مذهب و علم و ادبو انديشه و هنر مقامى داشته‌اند؛

3) اعلام جغرافيايى اعم از نام كشورها و ايالات و شهرستانها و دهات و رودها و كوه‌ها و درياها و درياچه‌ها؛ 4) مصطلحات شامل اصطلاحات فنى علوم مختلف اسلامى. تا پيروزى انقلاب اسلامى نه جزوه از دانشنامه و جزوۀ دهم در سال 1360 انتشار يافته است.

در سال 1369 جزوۀ يازدهم (تا«اردبيل») منتشر گرديد و پس از آن، كار تدوين دانشنامه متوقف شد.

مقالات دانشنامه دو نوع است: مقالات تازه و اصيل كه تأليفى هستند و ترجمۀ مقالات كه از روى طبع دوم مقالات دائرةالمعارف اسلام به انگليسى انجام شده است.

در پايان هريك از مقالات، مآخذ آن ذكر شده. در مقدمه نيز شيوه تدوين دانشنامه و سوابق آن تشريح شده است.

منابع مقاله

1. مقدسی، مهناز، دانشنامه‌های ایرانی، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی، چاپ اول، 1384ش
2. روغنی، شهره، کتابشناسی گزیده توصیفی تاریخ و تمدن ملل اسلامی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت)، 1382ش