ابن ابی‌العز، علی بن علی
[[پرونده:NUR15125.jpg|بندانگشتی|ابن ابی‌العز]
| نام | ابن ابی‌العز، علی بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن ابی‌العز |
| نام پدر | علاء‌الدين على |
| متولد | 731ق |
| محل تولد | دمشق |
| رحلت | 779ق |
| اساتید | ابن کثیر |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE15125AUTHORCODE |
علامه صدرالدين علی بن علاء‌الدين على بن محمد ابن ابى‌العز الحنفى الاذرعى الصالحى الدمشقى (731 — 792 ق)، معروف به ابن ابی‌العز حنفی، فقیه، قاضی در دمشق، دارای تفکرات سلفی، مروج افکار ابن تیمیه در کتاب الرياض الندية علی شرح العقيدة الطحاوية
ولادت
در سال 731 هجرى قمرى در دمشق متولد شد و در همان جا کودکیش را گذرانید، خانواده او همواره از بزرگان مکتب حنفیت بوده‌اند و مناصبی نیز داشته‌اند. از جمله این که پدر ابن ابی‌العز مدتی قاضی حنفی‌ها در دمشق و مصر بوده است.
قابل توجه این که در اکثر منابع نام ایشان علی آمده است اما در منابعی همچون شذرات الذهب(ج8، ص557) نام وی را «محمد» دانسته‌اند، ولی ابن حجر «علی» را درست‌تر دانسته است. (ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الدرر الکامنة، ج4، ص103).
اساتید
در کتب تراجم نامی از استادان ابن ابی‌العز برده نشده، ولی خودش چندین بار در الرياض الندية علی شرح العقيدة الطحاوية تصریح کرده که ابن کثیر استادش بوده است.
البته عده‌ای به این دلیل که وی بسیاری از نقل‌های ابن قیم را آورده، احتمال قوی داده‌اند که با ابن قیم نیز ارتباط داشته است.
ايشان در درس و فتوى بسيار ماهر بودند، او توانست در سال 779 هجرى قمرى متولى قضاوت در دمشق شوند، سپس در مصر منسب قضاوت را به مدت یک ماه بر عهده داشتند و آنگاه استعفا دادند و به دمشق بازگشتند.
گرایش به سلفی‌گری
در شرح زندگانی ابن ابی‌العز به اتفاق سختی اشاره شده است: علی بن ابیک الصفدی شعری در وصف پیامبر سرود که ابن ابی‌العز به وی اشکالاتی گرفت که میزان تأثیر پذیری وی از تفکرات ابن تیمیه را به وضوح نشان می‌دهد. از جمله اشکالات وی جایز نبودن توسل به پیامبر ص در حال ممات، جایز نبودن گفتن «اشفع لی» به پیامبر ص در حال ممات و جایز نبودن قسم به غیر خدا بود، بعد از این ماجرا بود که علمای دمشق لب به اعتراض گشودند، به طوری که خبر به مصر رسید و با پافشاری علمای مصر مخصوصاً علمای حنفی، حاکم مصر دستور داد ابن ابی‌العز در دادگاه ضمن اعتراف به بیان چنین اعتقاداتی، بازگشت خود را از این اعتقادات بیان کرد. هر چند قاضی در نهایت به رای علما او را زندانی کرد و حکم کرد بعد از نماز صبح مؤذنان توسل به پیامبر ص داشته باشند.
ابن ابی‌العز در جای جای کتاب الرياض الندية علی شرح العقيدة الطحاوية از کلمات ابن تیمیه و شاگردش ابن قیم استفاده کرده است.
وفات
سرانجام در ذی قعده سال 792 در دمشق وفات نمودند و در پای کوه قاسیون دفن شد.
منابع مقاله