زهر الربیع
زهر الربیع نوشته سید نعمتالله جزایری (1050-1112ق) کشکولی مشتمل بر لطایف، اشعار و حکمتهای پند آموز که به زبان عربی به رشته تحریر درآمده است.
زهر الربیع | |
---|---|
پدیدآوران | جزایری، سید نعمتالله (نويسنده) |
ناشر | مؤسسة العالمیة للتجلید |
مکان نشر | لبنان - بیروت |
سال نشر | 1421ق - 2000م |
چاپ | 1 |
شابک | - |
موضوع | ادبیات عربی - لطیفه، هجو و طنز - ادبیات عربی - مجموعهها - داستانهای طنز آمیز عربی - مجموعهها - لطیفههای عربی - مجموعهها |
زبان | عربی |
تعداد جلد | 1 |
کد کنگره | /ز9 4585 PJA |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده در مقدمه کتاب با اشاره به روایتی که دلالت بر این دارد که به هنگام اقبال قلوب، نوافل را انجام بدهید و به هنگام ادبار قلوب، نوافل را رها کنید. همچنین با توجه به شیوه صحابی رسولالله(ص) عبدالله بن عباس که پس از تدریس و روایت احادیث به نقل اشعار و ظرایف و حکم میپرداخت، تصمیم به نگارش این کتاب میگیرد که به هنگام ملال، سبب انبساط خاطر شود. این کتاب همانند ربیع الأبرار زمخشری و کشکول شیخ بهایی مشتمل بر سخنان لطیف و اشعار و حکم و اخبار و آثار عجیب است. البته به گفته نویسنده، بخش عمدهای از این مطالب در مجلد دوم انوار النعمانیه و اندکی از آن را نیز در دو کتاب دیگرش مقامات النجاة و مسکن الشجون آورده است.[۱]
کتاب با ذکر مطایبات و شوخیهای انبیاء آغاز شده است. انبیاء در عین وقار، با مردم اختلاط و مزاح میکردهاند: «بدان که انبیاء و ائمه(ع) و علمای دینی پس از ایشان، اگرچه از وقار نبوت و وزانت امامت برخوردار بودهاند، ولی با مردم نیز اختلاط و شوخی میکردهاند. پیامبر(ص) نیز با اصحاب فراوان مزاح میکردند. نقل شده که پیرزنی از انصار نزد آن حضرت آمد و پرسید: ای رسول خدا از خداوند برای من طلب مغفرت کن. آن حضرت فرمود: آیا نمیدانی که پیرزنها داخل بهشت نمیشوند. پس پیرزن فریادی کشید. آن حضرت تبسمی نمود و به او گفت: آیا کلام خداوند را نخواندهای: إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ * فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡكَارًا [واقعه–36-37] .[۲]
حکایات پند آموز در کتاب، فراوان نقل شده است: از سقراط حکیم در سبب کمگویی او پرسیدند. پاسخ داد زیرا خداوند برای انسان یک زبان و دو گوش آفرید:
دو گوش بدادند و یکی تیغ زبان | یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگوی |
نویسنده، اکثر لطایف و حکایات کتاب را به شیوه رایج، بدون ذکر منبع و قائل نقل کرده است؛ اما گاه نیز از استادش مولی محسن فیض کاشانی نویسنده الوافی یاد میکند و یا لطیفهای از سرگذشت خود به میان میآورد.[۳]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.