دلائل النبوة (ابونعيم)
دلائل النبوة، تألیف ابونعيم اصفهانى که به درخواست جمعى از طالبان علم گردآورى کرده است و مجموعۀ احاديث و روايت مربوط به پيامبر(ص)، دلائل صدق نبوت و معجزات آن حضرت است.
| دلائل النبوة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قلعه‌جی، محمد رواس (محقق)
عباس، عبدالبر (محقق) ابونعیم، احمد بن عبدالله (نویسنده) |
| ناشر | دار النفائس |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1412 ق |
| چاپ | 3 |
| موضوع | احادیث اهل سنت - قرن 5ق.
محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - احادیث محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - معجزات |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 22/45 /الف2د8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب يکى از منابع مهم و قديمى بحث نبوت است. به طورى که نويسندگانى که به اين موضوع پرداخته‌اند، اين کتاب را يکى از منابع خود قرار داده‌اند.
ساختار و گزارش محتوا
دلائل النبوة از سى و يک فصل تشکيل يافته است که به اين شرح آمده‌اند:
- فضائل پيامبر اکرم(ص) در قرآن.
- فضائل پيامبر از جهت طيب مولد و نسب.
- فضائل پيامبر از جهت اسماء.
- علت فضيلت پيامبر و امتش بر ساير امتها.
- مطالب انبياء و علماء قبل از پيامبر در مورد ايشان.
- پيش‌بينى‌هاى منجمين دربارۀ ظهور خاتم الانبياء.
- حکايات اجندوبتها در رابطه با نبوت پيامبر.
- بيان ازدواج آمنه بنت وهب مادر پيامبر.
- وقايع مربوط به ولادت ايشان و نشانه‌هايى که گواه نبوت ايشان است.
......
26-اخبارهايى که پيامبر پيشگويى کرده و در زمان خود ايشان يا بعد از رحلتشان اتفاق افتاده است.
27-آيات و نشانه‌هاى دال بر نبوت که از صحابه نقل شده است.
28-معجزات حضرت در زمان وفاتش.
29-امور خارق العاده‌اى که بعد از وفات از اصحاب ديده شده است.
30-مقايسۀ فضائل پيامبر و ديگر انبياء.
31-اخلاق، صفات و احوال پيامبر.
اين کتاب که صرفا به بيان ادلۀ نقلى پرداخته و روايات مربوط به نبوت را گردآورى کرده، در اصل حجيم بوده است، به گونه‌اى که سيوطى در خصائص کبرى، ابن حجر در فتح البارى و... رواياتى را از دلائل النبوة نقل مى‌کنند که در نسخه‌هاى فعلى موجود نيست. بعضى معتقدند، کتاب توسط مؤلف يا شخص ديگرى مختصر شده و عده‌اى گذر زمان را علت مى‌دانند.
ويژگى‌ها و معايب کتاب
- با وجود اين که کتاب مجموعه‌اى روايى است؛ اما مؤلف در مقدمه از نفس انسان، نبوت و خصائص نبوت سخن گفته است. او فضائل را به فضيلت نوعيه، فضيلت اکراميه، امداد الهى براى هدايت و حفظ وصيت از رذائل تقسيم کرده و قائل است همۀ اين‌ها موهبت الهى است و هيچ يک اکتسابى نيستند.
- يکى از اشکالات جدّى اين اثر اين است که روايات موضوع و جعلى را آورده، بدون اين که به آنها اشاره کند.
ابن حجر عسقلانى در ميزان الاعتدال مى‌گويد «لا اعلم دنبا اکبر من روايته الموضوعات ساکتا عنه».
نسخه شناسى
- توسط مؤسسۀ دائرةالمعارف حيدرآباد دکن هند براى اولين بار سال 1320ق و براى بار دوم با حواشى و تعليقات سال 1369ق به چاپ رسيد.
- نسخۀ موجود در برنامه: اين نسخه که علاوه بر مقدمه شامل فهرست احاديث، داستان‌ها، روات احاديث و اخبار مکان‌ها، موضوعات و فهرست تحليلى دلائل نبوت است، در سال 1412ق در بيروت با تصحيح و تحقيق محمد رواس قلعه‌جى و عبدالبر عباس توسط دار النفائس منتشر شد.