طریق التحقیق

طريق التحقيق، از آثار منسوب به شاعر و عارف شیعى دوره غزنویان در قرن پنجم و ششم هجری قمری، ابوالمجد مجدود بن آدم، مشهور به سنایی غزنوی (465 یا 473-525 یا 545ق) است که با زبان شیرین شعر به بیان مسائلی اخلاقی و عرفانی (خداشناسی و خودشناسی، لقاء الله، یاد خدا، «كُن فيكون»، هدف‌داری آفرینش انسان، صبر و شکر، مقاومت در برابر شهوات برای رسیدن به موفقیت و...) می‌پردازد.

طریق التحقیق
پدیدآوران	سنایی، مجدود بن آدم (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	مثنوی طریق‌ التحقیق‌
سال نشر	1309ق
چاپ	1
موضوع	شعر فارسی - قرن 6ق. - شعر عرفانی - قرن 6ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

انتقاد

• متأسفانه این اثر، تصحیح نشده و به‌صورت تصویربرداری از نسخه خطی است. صفحه اول کتاب نیز موجود نیست. معلوم نیست که سراینده مقدمه‌ای داشته یا نه و همچنین نسبت این سروده‌ها به سنایی غزنوی اثبات نشده است.
• بخشی از آخرین صفحه (از «فصل في ختم الكتاب») بازسازی شده است؛ یعنی مفقود بوده یا دچار آفت (ساییدگی یا...) شده و آن مقدار بازنویسی و بعد بر روی آن صفحه چسبانده شده است.

ساختار و محتوا

• این اثر، از 65 فصل تشکیل شده است، ولی فصول شماره‌ ندارد و در عناوین برخی از فصل‌ها، تعبیر «فصل» آمده و در برخی دیگر نیامده است. برخی از مباحث مهم این کتاب عبارت است از: خداشناسی و ناتوانی انسان از شناخت کامل، انسان و وظیفه جستجوگری برای راهیابی و هدایت، تنزیه و تقدیس خدای متعال، فنای دنیا و بقای آخرت، آزمایش مال و زن و فرزند، مذمت وابستگی به دنیا و غفلت از یاد حضرت باری، اثبات امکان دیدار روی دوست، معنای آیه «أُولَٰئِك كالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَٰئِك هُمُ الْغَافِلُونَ»، رزق و روزی و مذمت ظلم.

نمونه مباحث

نطق، ابکم بمانده در صفتش

وهم، عاجز شده ز معرفتش

{{ب|گر حیات ابد همی خواهی|2=خیز با عشق جوی همراهی.

• {{ب|چون تمنای روی دوست کنند|2=حالی آهنگ کوی دوست کنند. {{ب|خالق خلق ایزد بی‌چون|2=فاعل کارگاه كن فيكون.

  • {{ب|ای شده پای‌بست و زندانی|2=اندر این خاکدان ظلمانی

    {{ب|تا کی این گفتگوی بر باطل|2=تا کی این جستجوی بی‌حاصل‌. {{ب|هرکه را داد ایزدش توفیق|2=صبر و شکرش بود همیشه رفیق.

    پانویس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها