المقدمات الأساسية في علوم القرآن
المقدمات الأساسية في علوم القرآن، تألیف عبدالله بن یوسف جدیع، کتابی است به زبان عربى كه در زمينۀ علوم قرآنى نگاشته شده است.
| المقدمات الاساسیه فی علوم القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جدیع، عبدالله بن یوسف (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسة الريان |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1427 ق |
| چاپ | 3 |
| موضوع | قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 69/5 /ج4م7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
البته به گفتۀ نويسندۀ كتاب آنچه در اين كتاب فراهم آمده است، مقدمات اساسى علوم قرآنى به شمار مى‌آيد چراكه علوم قرآنى به معناى عام آن در انواع و اقسام معيّنى محدود نمى‌شود چراكه قرآن كريم «تبيان كلّ شيئ» است.
ازاين‌رو آنچه در اين نوشتار آمده تنها معرفى مقدّمات اصلى و اساسى‌اى است كه هرفرد علاقمند به يادگيرى و فهم قرآن مى‌بايست نسبت بدانها آشنايى داشته باشد نویسنده قبل از ورود به مباحث اصلى كتاب، ابتدا به تعريف «قرآن»، اسماء قرآن، تعريف سوره و آيه، جاودانگى اعجاز قرآن، انواع اعجاز در قرآن (اعجاز لغوى، اعجاز إخبارى، اعجاز تشريعى و اعجاز علمى)پرداخته و پس از آن طى شش مقدمه به موضوع اصلى كتاب مى‌پردازد.
در مقدمه اول به بحث از کیفیت نزول قرآن، اسباب نزول، نحوۀ شناخت سور مكى از سور مدنى، اولین و آخرين سورۀ نازل شده بر پيامبر و غيره مى‌پردازد.
مقدمه دوم به موضوع گردآورى قرآن، ترتيب قرآن، رسم عثمانى اختصاص يافته است.
مقدمه سوم به موضوع تواتر نقل قرآن، موضوع قرائات و ائمۀ قرائت پرداخته و مقدمه چهارم به معناى نسخ و ثبوت و حكمت آن، شرايط ثبوت نسخ، انواع نسخ در قرآن و شبهاتى كه پيرامون نسخ مطرح شده مى‌پردازد.
در مقدمه پنجم به بيان معناى تفسير و حكم آن، روشهاى تفسيرى و نقد و بررسى آنها و نيز قواعد تفسير پرداخته شده و مقدمه ششم به موضوع تجويد، فراگيرى قرآن، آداب تلاوت آن و غيره اختصاص يافته است.
ساختار
كتاب حاضر مشتمل بر يك مقدمه از نویسنده، تمهيد و مقدمات شش‌گانه‌اى است كه ذيل هرمقدمه چند فصل و ذيل هرفصل مباحثى چند قرار گرفته است:
تمهيد: «القرآن و اعجازه» که به موضوعاتى چون:أسماء القرآن، تعريف السورة و الآية، القرآن المعجزة الباقية و انواع الاعجاز في القرآن مى‌پردازد.
المقدمة الاولى: «نزول القرآن» مشتمل بر پنج فصل ذيل مى‌باشد:
الفصل الاول: كيفية نزول القرآن.
الفصل الثاني:أسباب نزول القرآن.
الفصل الثالث: معرفة المكى و المدني.
الفصل الرابع:اول ما نزل و آخر ما نزل.
الفصل الخامس:الأحرف السبعة.
المقدمة الثانية: «حفظ القرآن» سه فصل ذيل را دربر مى‌گيرد:
الفصل الاول:جمع القرآن
الفصل الثاني: ترتيب القرآن.
الفصل الثالث:الرسم العثماني.
المقدمة الثالثة: «نقل القرآن» داراى سه فصل است:
الفصل الاول: تواتر نقل القرآن.
الفصل الثاني:القرائات.
الفصل الثالث:أئمة القرائة.
المقدمة الرابعة: «النسخ في القرآن» داراى پنج فصل است:
الفصل الاول: معنى النسخ و ثبوته و حكمته.
الفصل الثاني:شروط ثبوت النسخ و ما يقع به و طريق معرفته.
الفصل الثالث: انواع النسخ في القرآن.
الفصل الرابع: مسائل في النسخ.
الفصل الخامس:شبهات حول النسخ و دحضها.
المقدمة الخامسة: «تفسير القرآن»پنج فصل ذيل را دربر مى‌گيرد:
الفصل الاول: معنى التفسير و حكمه.
الفصل الثاني:المنهج في التفسير.
الفصل الثالث: تاريخ التفسير.
الفصل الرابع:نقد مناهج التفسير.
الفصل الخامس:قواعد التفسير.
المقدمة السّادسة: «أحكام قرائة القرآن» داراى سه فصل است:
الفصل الاول: تجويد تلاوة القرآن.
الفصل الثاني:أخذ القرآن و الإعتناء به.
الفصل الثالث: أدب تلاوة القرآن.
در انتهاى كتاب «خاتمه»، فهرست منابع كتاب و فهرست موضوعات آن آمده است.
نسخه شناسى
كتاب حاضر به قلم آقاى عبداللّه بن يوسف الجديع و به زبان عربى نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 566 صفحه براى بار سوم در سال 1427 ه/ 2006م از سوی «مؤسّسة الريّات للطباعة و النشر و التوزيع» بيروت
منتشر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب