مناسك الحج (فاضل لنکرانی)
مناسك الحج، تألیف مرحوم آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی (متوفی 1428ق)، کتابی است فقهی حاوی مسائل و احکام شرعی فریضه حج به زبانی عربی.
| مناسك الحج | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فاضل موحدی لنکرانی، محمد (نويسنده) |
| ناشر | مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1423ق |
| موضوع | حج - رساله عملیه، فقه جعفری - رساله عملیه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 183/9 /ف2م9* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، حاوی مقدمه، بیان مسائل مرتبط با حج، بیان اماکن مقدس در مکه و اطراف آن و اعمال مدینه منوره است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه در توصیف حج به کلام صاحب جواهر مراجعه کرده. او در این‌باره گفته: حج از بزرگ‌ترین شعائر اسلام و بهترین چیزی است که آدمیان را به خداوند دانا نزدیک می‌کند؛ زیرا باعث می‌شود حاجی، نفس را تحقیر، بدن را رنجور و خانواده و وطن را ترک، عادات را دور، لذات و شهوات و... را ترک کند و موجب انفاق مال، شدّ رحال (مسافرت به قصد زیارت)، تحمل سختی‌های آمدوشد و ترس و هراس‌ها، ابتلا به هم‌نشینی و هم‌سفره شدن با فرومایگان و... می‌گردد. بنابراین، حج، ریاضت نفسانی، اطاعت مالی و عبادت بدنی و... است. اینها همه از ویژگی‌های حج است؛ حجی که از جمله عبادات است؛ عباداتی که جامع‌تر از نماز در آنها نیست؛ بااین‌وجود، آنچه از فنون اطاعات در حج جمع شده، در نماز جمع نگردیده است[۱].
بزرگ‌ترین خصوصیت حج که در دیگر عبادات یافت نمی‌شود، جهت اجتماعی - سیاسی آن است؛ زیرا مسلمانان از اقصی نقاط جهان و به‌دور از زبان، رنگ، عادات و رسوم، مذاهب و... گرد هم جمع شده و این اجتماع بی‌نظیر را تشکیل می‌دهند. این اجتماع می‌تواند وحدت و اتحاد بین مسلمانان را نوید دهد و قدرت کامل بی‌مانندی را در جهان محقق سازد.
و این‌همه در صورتی است که مسلمین با همدیگر معاشرت کرده و از کمبودها و مشکلات خود سخن گویند و درصدد یافتن راهی برای رفع آنها برآیند. دراین‌میان، عمده مشکلات آنان می‌تواند مشکل حکومت‌های به‌ظاهر مسلمانی باشد که در واقع هیچ اثری از اسلام در آنها نیست و...[۲].
مسائل کتاب با بحث از وجوب حج آغاز شده و با احکام محصور و مصدود پایان یافته است. تعداد مسائل مطرح‌شده در این اثر به عدد 748 می‌رسد.
نویسنده پس از اتمام مسائل مرتبط با حج، اماکن مقدس مکه را برشمرده که شامل مساجد جن، رایه، خیف، ابراهیم، بیعه، نحر و صفائح می‌شود و به دنبال آن برخی از اماکن مقدس دیگر، همچون حطیم، مستجار، محل ولادت پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) و حضرت زهرا(س)، فخ، مقبره ابوطالب، قبر آمنه مادر پیامبر و قبر میمونه همسر آن حضرت، غار حراء و کوه ثور را معرفی نموده است[۳].
مؤلف در بخش بعدی، جایگاه مدینه منوره را ترسیم نموده و سپس مسجدالنبی(ص) را معرفی نموده و از زیارت رسول اکرم و کیفیت آن سخن گفته است[۴].
زیارت حضرت زهرا(س)، ائمه بقیع، حضرت ابراهیم فرزند رسول خدا(ص)، فاطمه بنت اسد، حمزه و قبور شهدای احد، مساجد و اماکن زیارتی مدینه منوره از دیگر مباحث کتاب می‌باشد و در انتها، دعای عرفه امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) ذکر شده است.
وضعیت کتاب
فهرست محتویات در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها که فقط در مقدمه و معرفی اماکن مکه و مدینه به چشم می‌خورد، به ذکر منابع و توضیح برخى کلمات و عبارات متن اختصاص یافته است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.