ترتیب السلوك

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ترتيب السلوك، رساله‌ای منسوب به تاج‌الدین ابوالفضل احمد بن محمد بن عبدالکریم بن عطاءالله سکندری (اسکندری) (حدود650-709ق)، از مشایخ طریقت شاذلیه به زبان عربی در عرفان و تصوف است.

ترتیب السلوک
ترتیب السلوك
پدیدآورانابن عطاء ‎الله اسکندری، احمد بن محمد (نويسنده)

زهری، خالد (محقق)

غماری، علی بن میمون (نويسنده)
عنوان‌های دیگربیان فضل خیار الناس و الکشف عن مکر الوسواس ** رساله فی ادب العلم
ناشردار الکتب العلمية
مکان نشرلبنان - بیروت
سال نشر1427ق - 2006م
چاپ2
شابک-
موضوعآداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق عرفانی - متون قدیمی تا قرن 14 - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
/‎‏الف‎‏2‎‏ت‎‏4 288 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

در ذیل این اثر، دو رساله دیگر نیز آمده: یکی، «رسالة في أدب العلم»، از نویسنده مزبور و دیگری «بيان فضل خيار الناس و الكشف عن مكر الوسواس»، اثر ابوالحسن علی بن میمون غماری (854-917ق)، از بزرگان صوفیه.

هر سه اثر توسط خالد زهری، مقدمه‌نویسی و تحقیق شده ‌است.

محقق، رساله ترتيب السلوك را با توجه به سیاق دیگر نوشته‌های مؤلف، تألیف وی نمی‌داند، بلکه آن ‌را منسوب به وی می‌خواند[۱].

این رساله حاوی مطالبی است که سزاوار است سالک، سلوک خود را بر آنها بنا کند[۲].

در ابتدای رساله آمده ‌است:

بنده مرید، واجب است که مجرد از دنیا باشد و چیزی را مالک نباشد و به ملزومات فرائض حق از جهت توحید و شرع، آگاه باشد و همیشه نفس و لباسش، طاهر و پاک باشد و آماده باشد برای پیمودن طریق حق با سکون در برابر سالکان طریق خدا و اقتدا به آنان در سیر و سلوکشان و ورود در سلک آنان و خود را مجرد کند برای خدا و مشغول چیزی غیر حق نباشد تا پیروی‌اش از سالکان برای وی مفید افتد و او را در جایگاه علمی‌اش ثابت‌قدم نماید[۳].

رسالة في أدب العلم

این رساله که توسط نویسنده یاد‌شده نگاشته شده، به زبان عربی و در زمینه دستورات اخلاقی است.

محقق، این رساله را برخلاف رساله ترتيب ‌السلوك، هم‌سیاق با دیگر نوشته‌های مؤلف می‌داند و نسبتش را به مؤلف صحیح می‌خواند[۴].

این رساله را که حاوی دستورالعمل‌های اخلاقی است، مؤلف از قاهره برای دوستانش در اسکندریه فرستاده ‌است[۵].

قسمتی از متن رساله:

بدانید که خداوند متعال، انوار ملکوتش را در طاعات به ودیعه گذارده ‌است؛ پس هرکس که گونه‌ای از طاعات از او فوت شود و یا چیزی او را از موافقت طاعات بازدارد، به همان مقدار، فاقد نور الهی می‌شود؛ پس چیزی از طاعات را ترک نکنید[۶].

در قسمت دیگری آمده ‌است:

اذن دخول به ملکوت خدا داده‌ نمی‌شود، مگر برای کسی که خود را از آفات بشری پاکیزه گرداند و قیام کند برای وفای به پاکیزگی از آفات بشری با عبودیت و تخلق به اخلاق ‌الله و بی‌نیازی از غیر خدا و تخلق به بندگی خدا با امتثال اوامر الهی و تسلیم ‌شدن به احکام الهی[۷].

بيان فضل خيار الناس و الكشف عن مكر الوسواس

اثر ابوالحسن علی بن میمون غماری (854-917ق)، از بزرگان صوفیه، رساله‌ای است به زبان عربی و مختصر، در بیان وسواس و راه‌های مقابله با آن.

محقق، درباره این کتاب می‌گوید: محاسن این کتاب (در عین کم‌حجمی) بر دیوان‌های بزرگ، فائق آمده ‌است. ابن میمون، در این رساله، مسائل وسوسه را در موارد نافع برای تربیت روحی و طی طریقت محمدی، محدود کرده ‌است[۸].

در قسمتی از رساله آمده ‌است:

پس بدان که پایین‌ترین درجه اخلاص، آن است که عبادت کنی درحالی‌که عبادتت، سالم از همه خواطر باشد تا اینکه در قلبت، زمان اشتغال به عبادت، چیزی غیر معبودت نباشد و از او، همه ملک و ملکوت، منتفی باشد. پس حق تعالی در بعضی از سخنانش می‌فرماید: من بی‌نیازترین شرکا، از شرکت هستم؛ پس اگر کسی عملی را انجام دهد و غیر مرا در آن، شریک سازد، آن‌ را قبول نمی‌کنم[۹].

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه محقق، ص7 و 8 و 15
  2. ر.ک: همان، ص7
  3. ر.ک: متن کتاب، ص21
  4. ر.ک: مقدمه محقق، ص39
  5. ر.ک: متن کتاب، ص45
  6. ر.ک: همان، ص47
  7. ر.ک: همان، ص47
  8. ر.ک: مقدمه محقق، ص65
  9. ر.ک: متن کتاب، ص91

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها