إعانة المتوجه المسكين إلی طريق الفتح و التمكين
إعانة المتوجه المسكين إلی طريق الفتح و التمكين، از آثار محدّث مالکی و صوفی مغربی قرن نهم هجری قمری، ابوالعباس احمد بن محمد بن عیسی مالکی برنسی فاسی اشعری، مشهور به زَرُّوق (846-899ق)، به بیان لوازم و مراحل سیر و سلوک می‌پردازد و به‌ویژه «توبه» را در این مسیر شرطی اساسی می‌شمارد. پژوهشگر معاصر، نزار حَمّادی این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای ارزنده نوشته و نگارنده و اثر حاضر را شناسانده است.
| إعانة المتوجه المسكين الی طریق الفتح و التمکین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زروق، احمد بن احمد (نويسنده) حمادی، نزار (محقق) |
| ناشر | محمد مردانی (مولف) |
| مکان نشر | تونس |
| سال نشر | 1433ق - 2012م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اخلاق اسلامی -- قرن 9ق. - توبه (اسلام) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 6الف4ز 247/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- زروق در پایان، تأکید کرده است که: خدایا! تو می‌دانی که من این کتاب را برای آن تألیف کردم که خودم بهره‌مند شوم و به برادران و هم‌نوعان خودم سود برسانم؛ پس خدایا با لطف و تأیید خودت آن را سودمند برای همه علاقه‌مندان قرار بده...[۱].
- نزار حمادی با تأکید بر آنکه «توبه» از مهم‌ترین اوامر ربانی و اولین مقام ایمانی است، افزوده است:
- شمار اندیشورانی که درباره «توبه» اندیشیده و آثاری منتشر کرده‌اند، شمردنی نیست و یکی از این دانشمندان، زروق است که در کتاب‌ها و رساله‌های گوناگونش در این موضوع بحث کرده و حقیقت، اقسام، احکام، شروط صحت و کمال آن را بیان داشته است.
- کتاب حاضر را می‌توان یکی از نفیس‌ترین و سودمندترین آثار زروق در زمینه «توبه» دانست که هرچند قبلاً 2 بار تحقیق و منتشر شده است، ولی اکنون با دقت بیشتر و با استفاده از نسخه‌های خطی دیگری عرضه می‌شود[۲].
ساختار و محتوا
- این اثر، از 3 بخش به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- تحقیق و تثبیت توبه (نیت، حکم بازگشت از توبه، استمرار پناهنگی به خدا برای طهارت قلب، ردّ مظالم و جبران ستم‌هایی که به بندگان شده، قضای واجبات ترک‌شده، پرهیز از محرّمات و...).
- استقامت، هدایت و کرامت (عبادات، عادات، اخلاق و معاملات: ارتباط با خود، مردم و خدای سبحان).
- پیشرفت در مراحل عرفانی (کمال تَخَلّی، میدان تَحَلّی و موارد تَجَلّی).
نمونه مباحث
- قلب، جایگاه ناتوانی بشر است و هیچ چیزی بیشتر از استمرار پناهندگی به خدا، قلب را یاری نمی‌کند تا پاک شود و ثابت بماند و به همین جهت، پیامبر(ص) این دعا را فراوان می‌خواند: ای دگرگون‌کننده‌دل‌ها، دلم را بر دین خودت ثابت بدار...[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.