پیکار صفین

پيكار صفين، ترجمه كتاب «وقعة صفين»، نوشته نصر بن مزاحم(212ق)، با تحقيق محمد هارون عبدالسلام است كه به شيوۀ روايى تدوين يافته، قديم‌ترين و مشروح‌ترين تك‌نگارى درشرح جنگ صد و ده روزۀ صفّين است که توسط پرويز اتابكى، به فارسى روان و سليس، ترجمه شده و شامل هشت بخش است:

پیکار صفین
پدیدآوران	اتابکی، پرویز (مترجم) نصر بن مزاحم (نویسنده) هارون، عبدالسلام محمد‎ (مصحح)
عنوان‌های دیگر	وقعه صفین. فارسی
ناشر	سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1370 ش
چاپ	2
موضوع	جنگ صفین، 36ق. علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - جنگ‏ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏37‎‏/‎‏95‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏7‎‏ ‎‏ن‎‏68041‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

1)پيامها و گفتگوها ونامه‌ها؛

2)رايزنيها و چاره‌جوييها؛

3)بسيج،حركت،درگيرى و اعلان جنگ؛

4)پيكاراصلى و دلاوريها؛

5)شدت پيكار و لحظات خطرناك،

6)گيراگير نبرد؛

7)پيروزى سپاه على(ع)؛

8) داورى: نيرنگ عمرو عاص، داستان داوران و بازگشت على(ع)از صفّين به كوفه.

مطالب كتاب كه با روايت ورود امام(ع)به كوفه و خطبه او آغاز مى‌شود، فقط گزارش وقايع نيست و حاوى نكات فراوان است، از جمله بيان موجبات بروز تدريجى هر واقعه، گفتگوها، مكاتبات، مشورتها، مذاكرات خصوصى، برخوردها و رهنمودهاى امام(ع)در موارد مختلف. مصحح مصرى،متن كتاب را از شرح نهج البلاغۀ ابن ابى الحديد استخراج و با دو نسخۀ موجود كتاب مقايسه كرده است.

كتاب، داراى سه نسخه است:

نسخه چاپ سنگى در 1301ق، در ايران؛

نسخه چاپ بيروت در 1340ق؛

نسخه سومى كه مترجم، آن را از طريق مطالعه شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد، كشف نموده است.

استناد مترجم، در نشر كتاب حاضر، به نسخه مستخرج از شرح ابن ابى‌الحديد و نسخه نخست بوده است (اين نسخه، در فارسى با رمز «شنهج» مخفف نام نسخه مندرج در تلو شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد، معرفى شده و علامت[]، در ترجمه فارسى نيز نشانه اضافات و تصحيحاتى است كه از روى اين نسخه، بر نسخه اصل افزوده شده است).

وى، نسخه چاپ ايران را با اين نسخه مستخرج از شرح ابن ابى‌الحديد مقابله كرده و پس از مقابله، در نسخه ايران، افتادگى‌هاى بسيار يافته است كه آنها را از روى نسخه مستخرج با علامت دو قلّاب[]، كامل كرده است، پس آنچه خواننده در ميان دو قلّاب، بدون اشاره‌اى ديگر، ملاحظه مى‌كند، از اين نسخه اخير، گرفته شده و آنچه از غير اين نسخه است، به موضع اقتباسش اشاره شده است.

هم‌چنين به منابع گوناگون تاريخ، جغرافى، كتب رجال و شعر عربى براى بررسى متون مختلف در اين كتاب كه سرشار از حوادث، اعلام، شعر، رجز و آثار ادبى است، مراجعه كرده و پاره‌اى از اين مراجع تحقيق را در آغاز كتاب آورده است.

وى، براى كتاب، شش فهرست تحليلى فراهم نموده كه نخستين آنها، فهرست اعلام است و در اين مورد، به روشن ساختن صورت‌هاى گوناگونى كه يك اسم علم در جاهاى مختلف كتاب به خود گرفته، توجه كرده و بر خلاف بسيارى از ناشران، به حواله دادن به يك مورد اكتفا نكرده است تا خواننده در دست‌يابى به صورت خاصى از صورت‌هاى مختلف اسمى علم، دچار زحمت نشود.

در مورد پاره‌اى از اعلام؛ يعنى هفت اسم علم كه به كرات بسيار در كتاب آمده و ذكر شماره صفحات جز ايجاد زحمت براى خواننده حاصلى نداشته است، فقط به ذكر لفظ علم اكتفا كرده و در فهرست اعلام توضيح داده است؛ هم‌چنين شماره صفحاتى را كه شرح حال مربوط به هر اسم علمى در ذيل آن آمده، بين پرانتز قرار داده تا راهنماى جاى شرح حال باشد.

به دنبال فهرست اعلام، فهرست قبايل و طوايف و سپس فهرست شهرها و جاى‌ها را آورده و همان روش فهرست نخست را در اين فهرست‌ها نيز به كار برده است.

پس از اينها، فهرست اشعار و سپس فهرست رجزها را آورده و به سبب كثرت رجزها، اين دو گونه شعر را از يك ديگر جدا ساخته است؛ چنان‌كه بخش عمده، شامل رجزها شده است.

در فهرست اشعار، به بحور شعرى و سرايندگان آن، توجه داده است، ولى رجزها را، با وجود اختلاف بحور، در يك باب آورده و فقط نام سرايندگان آنها را به فهرست درآورده است. به دنبال اين فهرست‌ها، فهرست موضوعات كتاب است كه آن را به صورت ملخص، از سرفصل‌هايى كه در صفحات كتاب آمده، ترتيب داده است.

منابع مقاله

مقدمه كتاب.