الفارق: دائرةالمعارف عمومی حقوق

الفارق: دائرةالمعارف عمومی حقوق، اثر محمدجعفر جعفری لنگرودی، دایرة‌المعارفی است که در آن اصطلاحات و تعابیر فقهی و حقوقی به‌ترتیب حروف الفباء با سبکی خاص تبیین و تشریح شده است.‌

الفارق
پدیدآوران	جعفری لنگرودی، محمدجعفر (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	دائره المعارف عمومی حقوق
ناشر	گنج دانش
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1391ش
چاپ	2
شابک	‎978-964-7618-60-1
موضوع	حقوق - ایران - دایرةالمعارف‏ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	5
کد کنگره	/‎‏ج‎‏7‎‏ف‎‏2 86/2 KMH
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شیوه تدوین این اثر، بدین صورت است که نویسنده علاوه بر ارائه تعریف جامع و کامل از واژه یا اصطلاح مزبور، به‌طور استدلالی به بیان مسائل، فروض و فروعات مرتبط با آن پرداخته و نیز به نظریات سایر حقوق‌دانان و فقهای شیعه و بعضاً اهل سنت با ذکر منبع اشاره می‌نماید. همچنین، نگارنده در بخشی با عنوان «الفارق» به بیان وجه تمایز دیدگاهش در این کتاب با سایر نظرات خود و دیگران پرداخته است. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتاب را می‌توان به شرح زیر، ارائه نمود:

1. در فقهِ آیاتی که مورد حاجت و استناده بوده، دقت‌های بیشتری به‌کار رفته است؛
2. در فقه الحدیث، تلاش‌های جدید به‌کار بسته شده است؛
3. مرزهای احکام تأسیسی و امضایی روشن شده است؛
4. نویسنده در هر مبحث که وارد شده، مباحث حکمی را از مباحث موضوعی، جدا کرده و به خطاهایی که شده، تصریح کرده و در موضوعات احکام، مذاق شرع را رعایت نموده است؛
5. در موارد شدت اختلاف، اگر چاره در توسل به ورود و خروج ابتکاری دیده شده، دریغ نگردیده و از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای ایضاح اهداف استفاده شده است؛
6. اصالت برخی از احادیث امامیه، به کمک تاریخ فقه، روشن شده است؛
7. در هر موضع که مناسبت دست داده، جانب اصالت عمل رعایت شده است؛
8. نویسنده در بعد ادبی که احساس نیاز کرده:
   1. اولا به شیوه اهل لغت وارد تحقیق شده، مانند تعریف واژه معروف مغابنه.
   2. ثانیا از کار ادبای مسلم، استمداد جسته است، مانند شعر سعدی درباره ملازمت مدیون که اکابر اهل لغت فارسی هم از آن غافل بوده‌اند.
9. نویسنده رد پای گمشدگان از مسائل این علم را در سراسر مذاهب خمسه گرفته و به نتایج خوبی رسیده که بعدی شگرف از ابعاد کارهای اهل تحقیق است.
10. فروع جدید رد به اصول شده است، مانند ارجاع سرقت ادبی به احترام عمل.
11. زاویه دید، اهمیت بسیار دارد و برای طالبان ورود و خروج در مطالب، دستاویز استواری است. در این کتاب، زاویه دیدهای جدید و بی‌سابقه فراوان می‌توان دید، به‌ویژه در جلد چهارم.
12. برای صیانت ارزش‌ها در این علم، کارهای بسیاری صورت گرفته است، مانند:
    1. احتراز از استدلال‌های لفظی، مانند «صدق اسم»؛
    2. صیانت از این علم از موهوماتی که موجب وهن و ضعف عقیده طالبان آن است؛ چنان‌که در نفقه زوجه و تمکین دیده می‌شود و یا در رهن تبرع و یا احضار مکفول‌عنه، به دادگاه و جز اینها.
    3. پرهیز از ضعف تمثیل و ارائه مثال‌های زنده.

و....

منابع مقاله

مقدمه کتاب.