آداب المضيفين و زاد الآكلين

آداب المضيفين و زاد الآكلين، تألیف سلطان محمود بن محمد بن محمود (نیمه دوم قرن نهم) است که به کوشش ایرج افشار منتشر شده است. کتاب، پیرامون اخلاق و آداب خوردن و مهمانی رفتن و مهمانی کردن است. مطالب این کتاب عمدتا بر اساس مبانی و موازین و معیارهای مذکور در آثار حدیثی و کتب احکام و فتاوی و مآخذ و معارف دینی و بخشی نیز مبتنی بر مصادر و متون اصلی متصوفه نوشته شده است.

آداب المضيفين و زاد الآکلين
پدیدآوران	سلطان محمود بن محمد (نويسنده) افشار، ایرج (به کوشش)
ناشر	مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1388ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-8700-78-7
موضوع	اخلاق اسلامی - سفره - آداب و رسوم - احادیث - سفره - آداب و رسوم اسلامی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏س‎‏8‎‏آ‎‏4 252 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نویسنده، این رساله را به نام خواجه جمال‌الدین عطاءالله (که به نظر می‌رسد صاحب مقام دیوانی بوده و به‌مانند مؤلف یکی از سلسله‌های متصوفه را پیروی می‌کرده)، به نگارش درآورده است. تاریخ کتابت این رساله مورد اختلاف بوده و آن را مربوط به قرن هشتم یا اواخر قرن دهم دانسته‌اند. با توجه به سبک و زبان نگارش این رساله و همچنین آثاری که نویسنده از آنها بهره برده و تماما مربوط به پیش از سال 956ق بوده، می‌‎توان زمان میان‌سالی نویسنده را اواخر قرن دهم دانست و در این صورت نگارش رساله نیز در قرن دهم خواهد بود.

نویسنده در نگارش این اثر عمدتا بر مصادر اهل سنت، مخصوصا آثار مربوط به مذهب حنفی و گاهی نیز مذهب شافعی تکیه کرده است؛ ازاین‌رو رساله بیشتر در احکام و آداب بر اساس تعالیم دو مذهب یادشده نوشته شده است.

مطالب این رساله در پنج باب تنظیم شده و در آن به‌جز احکامی که درباره حلال و حرام بودن انواع غذاها آمده، تعیین شبهه‌ها در مورد غذاهایی ایراد شده است که از راه غصب، ظلمه، سلاطین، هدیه، خراج و... تهیه شده و به دست آمده است. علاوه بر آن، مطالب متنوعی در آداب شستن دستان، خلال کردن و سخن گفتن هنگام غذا خوردن، هم‌کاسه شدن با دیگران، شیوه تعارف نسبت به افراد مختلف، طرز غذا برداشتن و... را شامل شده است.

محقق، ضمن اشاره به اختلاف برخی عبارات متن در پاورقی کتاب، در مواردی نیز توضیحاتی پیرامون برخی کلمات داده است.

منابع مقاله

گزارش.