التحبیر في التذکیر
التحبير في التذكير، از آثار شاعر و صوفی مشهور قرن پنجم هجری قمری، عبدالکریم قشیرى نیشابورى (حدود ۳۷۶-۴۶۵ق) است که می‌کوشد تفسیری کاربردی از اسماء زیبای الهی عرضه کند. مدرّس اندیشه اسلامی دانشگاه عین‌شمس، ابراهیم بسیونی، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند و روشمند نوشته است. نام کتاب به معنای «سخن‌آرایی در باب موعظه و یادآوری» است که بر جنبه عملی و تأثیرگذاری سلوکی تأکید دارد.
| التحبیر في التذکیر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قشیری، عبدالکریم بن هوازن (نويسنده) بسیونی، ابراهیم (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | نفائس في القیم و السلوک مستوحات من أسماء الله الحسنی |
| ناشر | المکتبة التازیة |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1414ق - 1993م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-254-028-2 |
| موضوع | خدا -- نامها -- متون قدیمی تا قرن 14 - خدا - صفات - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 3ت5ق 219/9 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- عبدالکریم قشیرى نیشابورى، گوید:... هرکسی که خدا را با یکی از اسم‌هایش یاد کند و با یکی از صفاتش بر او ثنا گوید، بر او لازم است که از خودش مقتضای آن اسم و لازمه آن ذکر را بطلبد[۱].
- ابراهیم بسیونی با تأکید بر آنکه موضوع این کتاب (اسماء و صفات الهی)، مهم‌ترین و باارزش‌ترین بحث است و نویسندگان اسلامی این مبحث را از دیدگاه تفسیری و کلامی و... بررسی کرده‌اند، افزوده است: ولیکن عبدالکریم قشیرى در این اثر نگاهی به تطبیق عملی دارد و گویی می‌خواهد بگوید: وقتی معانی اسامی و صفات الهی را دریافتی پس بر تو لازم است که چنین و چنان باشی و این و آن رفتار را انجام دهی...[۲].
ساختار و محتوا
- در این اثر، معانی 101 اسم از اسامی حسنای الهی همراه با آیات مرتبط بیان می‌شود. اولین اسم، «الله» است و آخرین، «صبور».
نمونه مباحث
- «سلام» به معنای دارای سلامت، در مورد خدا، یعنی اینکه آفتی ندارد... کسی که معنای این اسم را بداند پس باید که با قلب سلیم و بدون کینه و حسد به دیدار خدای خودش برود...[۳].
- «صبور» در هنگام وصف خدای متعال، به معنای حلیم است. ریشه معنای صبر در لغت به معنای حبس و بازداشتن است و در این معنا، آمده است که: «شهر الصوم شهر الصبر»؛ یعنی رمضان، ماه صبر است و بازداشتن نفس از خواسته‌هایش؛ زیرا نفس را از شهوت خوردن و آشامیدن و... نگاه‌‌می‌داری. در مورد خدای عزّوجلّ، معنای حبس نفس درست نیست، بلکه به این معنا است که بردباری می‌کند و عقوبت مجرم را به تأخیر می‌افکند... صبر واجب بر بنده آن است که در انجام طاعاتی که خدا دستور داده و ترک کردن حرام‌هایی که از آن نهی کرده و در برابر همه قضا و قدرش، صبوری کند و آرام باشد[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.