میراث مکتوب رضوی

کتاب میراث مکتوب رضوی، اثر مصطفی مطهری ورضا یاری‌نیا تشریق، بازخوانی تطبیقی میراث روایی امام علی بن موسی الرضا(ع) بر اساس دو کتاب رجال النجاشی و الفهرست است که با ارائه فصلی تطبیقی از کارکردهای کتاب های فهرستی، بخشی از میراث رضوی را نیز معرفی می‌نماید.

میراث مکتوب رضوی
پدیدآوران	مطهری، مصطفی (نويسنده) یاری‌نیا تشریق، رضا (نويسنده) پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم‌السلام (سایر) وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. پژوهشگاه قرآن و حدیث (سایر) نجاشی، احمد بن علی (نويسنده) طوسی، محمد بن حسن (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	الفهرست ** فهرست اسماء مصنفی الشیعة
ناشر	مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1395ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-493-881-8
موضوع	علی بن موسی(ع)، امام هشتم، 153 - 203ق. -- آثار منسوب - علی بن موسی(ع)، امام هشتم، 153 - 203ق. کتابشناسی - علی بن موسی(ع)، امام هشتم، 153 - 203ق. - احادیث
زبان	عربی - فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	9م6م 47/1 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

این اثر در دو محور به ساماندهی تطبیقی اطلاعات گزارش شده برای این آثار پرداخته است:

محور نخست، معرفی اجمالی صاحبان آثار رضوی و قالب های نقل تراث؛

محور دوم، معرفی تفصیلی دسته هایی از این قالب ها و بازشناسی آن ها.

گزارش محتوا

نمونۀ حاضر، بازخوانی تطبیقی تراث روایی امام علی بن موسی الرضا(ع) بر اساس دو کتاب رجال النجاشی و الفهرست طوسی است که با ارائه فصلی تطبیقی از کارکردهای کتاب های فهرستی، بخشی از تراث رضوی(ع) را نیز معرفی کند.

تأکید بر محوریت این دو کتاب فهرستی در پرداختن به تراث علمی آن امام همام، از آن روست که این دو به خوبی گزارش هایی درخور توجه از تراث روایی انتقال یافته از آن حضرت را به تصویر کشیده اند، به گونه‌ای که اطلاعات ارائه شده افزون بر کاستن از دشواری‌های عرصه بازسازی تراث، در شناخت جامع‌تر از آثار ایشان نیز سودمند خواهند بود. البته باید توجه کرد که نمی توان از تفاوت‌های روشی صاحبان این دو اثر، و دست کم، در التفات به تراث امام رضا(ع) به سادگی چشم پوشید. دانسته است که رجال نجاشی اثری متأخر از فهرست شیخ طوسی، یا ناظر به آن است و کیفیت گزارش ها و ظرافت بینی های مرحوم نجاشی نسبت به شیخ طوسی امری آشکار است. هرچند در کنار این سخن نباید از تلاش های هوشمندانه شیخ طوسی در بهره گیری از مصادر گوناگون فهرستی و روایی برای انتقال اطلاعات پیشین و هموار ساختن دستیابی به آنها، غافل شد. همچنان که توجه به نقش برجسته و ممتاز دو عالم بزرگ شیعی، ثقةالاسلام کلینی و شیخ صدوق نیز در بهره‌گیری از مکتوبات و روایات عالمان پیشین و انتقال حداکثری تراث علمی اهل بیت: امری بایسته است و از این رو، مطالعۀ پیوسته آثار حدیثی و فهرستی با یکدیگر می‌تواند به گونه‌ای مؤثر، نکات پنهان در اعتباربخشی به تراث نخستین امامیه و کیفیت فراگیری دانش اصحاب و نقش آنها در تمدن شیعی را معرفی کند.

به هر روی، از جمله مهم ترین خصوصیات مشترک گزارش‌های مرتبط به آن امام رضا(ع)، ارائه ضابطه‌مند آن به لحاظ نشر در کتاب های فهرست و برخی کتاب های روایی است. بر این اساس، در این گزارش ها ـ به ویژه در کتاب رجال نجاشی ـ اموری از قبیل گزارش قالب های متنوع و ساختاری مکتوبات ـ مانند کتاب، مسائل، نسخه، مکاتبه، رساله و مسند ـ، طریق به آنها و گاه ارزیابی و اعتبار سنجی آثار به گونه های مختلف و تا آنجا که ممکن بوده، مورد توجه قرار گرفته است. هرچند که بررسی‌های بیشتری در این خصوص ضروری است.

کتاب حاضر با در نظر گرفتن همین دقت ها به ساماندهی تطبیقی اطلاعات گزارش شده برای این آثار، در دو محور پرداخته است؛ محور نخست، معرفی اجمالی صاحبان آثار رضوی و قالب های نقل تراث را در بر می گیرد و محور دوم، معرفی تفصیلی دسته هایی از این قالب ها و بازشناسی آنها را عهده دار است. توضیح این هر دو در ادامه خواهد آمد .

منابع مقاله

مقدمه (درآمد) کتاب